آروین صداقت کیش
زیبایی آشکار
اولین چیزی که از شنیدن موسیقی فرید عمران نصیب میشود، همان ویژگی عمدهی موسیقی او است. و آن چیزی نیست جز تعهدش به زیبایی. زیبایی تقریباً به همان مفهوم کاربرد روزمرهی کلام، نزدیک به خوشایندی، نه به معنای نوعی خصوصیت محتوایی پنهان در لایههای زیرین اثر یا یک امر زیباشناختی پیچیده. چیزی که میشنویم به سادگی زیبا است. لطیف است. خودش زیبایی خودش را نشان میدهد. نیازی نیست زیاد به دنبالش بگردیم. خودش از پنجره داخل میآید.
عمران در این راه دشوار هیچ ابایی ندارد که با یک ملودی شناختهشدهی احساساتی کار کند (مثل «بِرسوز برای لدا»). آن را آرایش تازهای بدهد و حتا نرمتر از روز اول به گوش ما برساند. به رسم بسیاری از آهنگسازان پیانو پیش از خودش به سراغ ترانههای محلی برود و از آنها تنظیمهای ساده و صمیمی به دست دهد، از دل این امرِ بارها آزموده فضای صوتی شخصی خود را (و نه لزوماً تازه یا بسیار بعید) بسازد چنان که در «مجموعه آوازهای ایرانی» به خصوص در «قوچانی» ساخته است.
از طول و تفضیل میپرهیزد (جز «راپسودی») محتوای هر قطعه را تا آنجا ادامه میدهد که تعهدش به همان زیبایی اولیه مخدوش نشود. درست آنجا متوقفشان میکند که یک گام بیشتر نیاز به عبور از مرز همان سادگی آغازین دارد. در پی گسترش فرمال پیچیدهای نمیرود (شاید جز کمی در والس عارفانه) چون این هم نقض غرضش است. او به شهادت آنچه تا کنون منتشر کرده، یا بهتر بگوییم در این آلبوم دوگانه، مرد قطعههای کوتاه خودمانی است که گوشهی چشمی گذرا به مدرنیسم دارد و گوشهی چشمی دیگر به اینجا. هم دلش با ملودیهاست و زیرساختشان هم با سازش، پیانو.
و اما دومین چیز شنیدنی در آثار عمران همان طور که قبل از این هم گفتهام (هنگام نوشتن دربارهی اجرای سیاوش دمیریان از آثار چند آهنگساز ازجمله عمران)، توانایی او است برای از آن خود کردن زبان موسیقایی دیگری. این را به روشنی در سه آواز روسیاش میبینیم. همان جا که میکوشد ضمن این که خودش است روسی بیندیشد و دستکم ما غیر روسها را متقاعد کند پندارش از یک آواز روسی چنین است و بیسروصدا موفق میشود.
***
گفتگوی هارمونیک
مجموعهای از آثار پیانویی فرید عُمران به نوازندگی هوشیار خیام تحت آلبوم «دستچین آثار پیانو» در سال ۱۳۹۷ با همت نشر جوان منتشر شده است. این آلبوم در برگیرنده دو سیدی از مجموعه آثار ضبط شده فرید عمران با نوازندگی هوشیار خیام است.
۱ نظر