حامد فتحی
لیلی افشار، نوازنده و مدرس معروف گیتار کلاسیک، در تاریخ ۲ آبان ۱۴۰۲ پس از مبارزه طولانی با بیماری (سرطان) در سن ۶۴ سالگی درگذشت. رسانهها و نشریات مختلف لیلی افشار را به عنوان یکی از برجسته ترین نوازندگان و مدرسان معرفی می کنند. او در سال ۱۳۳۸ در تهران متولد شد و از سن ۱۰ سالگی نواختن گیتار را آغاز کرد. پس از فارغ التحصیلی از هنرستان موسیقی در سال ۱۳۵۶، به آمریکا رفت و لیسانس خود را در رشته موسیقی از کنسرواتوار موسیقی بوستون و فوق لیسانس را در نوازندگی گیتار از کنسرواتوار موسیقی نیوانگلند دریافت کرد. او همچنین اولین زنی است که موفق به دریافت درجه دکترا در نوازندگی گیتار از دانشگاه ایالتی فلوریدا شد.
لیلی افشار در طول سالها به عنوان یکی از برجستهترین نوازندگان گیتار کلاسیک بینالمللی جوایز متعددی را به دست آورد. او در سال ۲۰۰۰ جایزه استاد برجسته دانشگاه ممفیس را دریافت کرد و همچنین برنده جایزه الیور اچ گیبسون برای بهترین نوازنده زن گیتار کلاسیک در سال ۲۰۰۰ شد. او جایزه ممفیس چاپتر از طرف آکادمی ملی هنر و دانش آمریکا را دریافت کرد. علاوه بر این، لیلی افشار سال ها در دانشگاه ممفیس آمریکا به دانشجویان گیتار تدریس کرد و به عنوان مدرس تا مقطع دکترا فعالیت کرد. شایان ذکر است که او چندین کنسرت و مستر کلاس در سراسر ایران برگزار کرد.
این ها همه گوشه ای از فعالیت های بین المللی وی است که در معرفی ایشان در رسانه همیشه بهچشم میخورد اما بدون شک لیلی افشار «تاثیرگذارترین» نوازنده و مدرسی است تاریخ گیتار کلاسیک ایران که تابحال بچشم دیده است.
نوشتن از لیلی افشار برایم سخت است… سالها افتخار این را داشتم بهعنوان هنرجو سر کلاس ایشان بنشینم و برگزار کننده بیش از ده ها کنسرت و مستر کلاس وی در سراسر ایران باشم.
برای منی که آنزمان بیست سال بیشتر نداشتم لیلی افشار تعریف دیگری از «تمرین» و ذوب بودن در نوازندگی و موسیقی بود، از آن جنس نوازندگانی که دیگر نظیرش را نمیتوان پیدا کرد از نسلی سختکوش و خستگی ناپذیر و امروز بعد از دو دهه مانند تاج باشکوهی بر سر گیتار کلاسیک ایران است.
مقامها و جوایز و جایگاه بینالمللیاش نبود که چشم و گوشها را به سمت خود جلب کرد بلکه با رپرتواری غنی و شایسته یک گیتاریست طراز اول جهانی بود… اجراهای ستودنیای که در ایران بر روی صحنه برد، کماکان در ایران نظیر ندارد. در مستر کلاسهایش برای اولینبار نکات آموزشیای بیان شد که کمتر میشد را در کلاس درس دیگر مدرسین شنید، آن هم اساتید سنتی که تکیه گاه افتخارشان خودآموزبودنشان بود!
آلبومهای متعددی از او روانه بازار شد و همچنین و کتابهای آموزشی (گیتار کلاسیک – دو جلدی) که بهچاپ رساند…
اهمیت به نغمات محلی و موسیقی دستگاهی ایران در فضای بسیار بسته و راکد گیتار بنوعی «تابو شکنی» محسوب میشد که تنها از عهده لیلی افشار بر میآمد، کسیکه هم دانش بالای آکادمیک را حمل میکرد، هم تکنیک و خلاقیت… با وجود همه اینها، با تکیه بر اراده و توان ستودنیاش توانست تا مدتها نقدهای مغرضانهای را تحمل کند. بیشتر از هر چیزی اندوه امروز باقی مانده است که: حیف… کاش فرصتی بود تا بیشتر میتوانستیم از او بهره ببریم!
گیتار کلاسیک ایران را باید به دوران قبل و بعد از لیلی افشار تقسیم بندی کرد و شاید چیزی فراتر از القاب کلیشه ای رایج شایسته وی است. بیش از دو دهه فعالیت در زمینه تدریس، برگزاری مستر کلاس، کنسرت، نشر آلبوم و کتاب آموزشی را نمیتوان صرفا با نگاهی مملو از تعارف یا نگاه متعصبانه یا از باب حس تالم و اندوه به ابتذال کشید.
تنها باید به قامت استادی چون او ادای احترامی در خور کرد چراکه هیچ گیتاریستی در ایران تابهحال نتوانسته است موفقیتهای او را چه در عرصه بینالملل و چه در داخل کشور کسب نماید.
هنرمندی که بهتنهایی بیش از بیست سال به همه نقاط ایران بدون هیچ حمایت دولتی و خصوصی پا گذاشت تا گیتار کلاسیک را اشاعه دهد.
نوشتن از اسطوره ها سخت است… نوشتن از لیلی افشار سختتر
یادش گرامی…
روحش شاد و یادش گرامی
تا زنده هستند حرفی ازشون نیست. تا از دنیا میرن تلویزیون ها و شبکه های خبری چنان خبر رسانی میکنند انگار تا حالا خیلی مروج فرهنگ و هنر واقعی بوده اند. همون ساسی و تتلو ما را بس!