مروری بر آلبوم «هنوز پاییز است»

تکنوازی و همراهی گروه یا گروه‌نوازی
آلبوم «هنوز پاییز است» را هم می‌شود کاری کاملا گروهی به شمار آورد هم کاری از یک تکنواز برجسته و گروه. بستگی به زاویه‌ی دید دارد، این که مرجع تشخیص چه باشد. اگر تنها به فهرست قطعات نگاه کنیم نگاه اول غالب می‌شود. زیرا قطعاتی را می‌بینیم که نام هر چهار نفر زیرش نوشته یا در فارسی عنوان «بداهه گروهی» برایشان انتخاب شده است و نیز به نوبت قطعاتی از هر کدام از نوازندگان. از این منظر همه کم و بیش در بازی شرکت دارند. میدان متعادل است و کسی بر کسی رجحانی چشمگیر ندارد.

یک بار شنیدن قطعات کافی است تا بازنگری کلی در نظر اول را اجتناب‌ناپذیر کند و نگاه دوم نیز به میان بیاید. شگفت‌انگیز این که تصحیح را شنیدن همان قطعات نخستی ایجاب می‌کند که نام «گروهی» برخود دارد. این همنوازی‌های بداهه همچون قطعه‌هایی برای یک ساز تک و همراهی گروهی کوچک است. شخصیت موسیقایی کلهر و سازش چنان چیره می‌شود و لحظات را آکنده از خود می‌کند که همان «بداهه‌های گروهی» در قامت شبه‌کنسرتوهایی با همراهی محجوبانه‌ی گروه شنیده می‌شود.

درنتیجه عنوان فرعی آلبوم، «کیهان کلهر و رامبرانت تریو» فارغ از ترجیحات انتشار در ایران از این زاویه نیز توجیه‌پذیر می‌نماید. در این قطعه‌ها می‌توان دید کیهان کلهر صاحب کارگانی از جمله‌ها و حالت‌ها شده است که در نقش آغازه‌های بداهه‌پردازی‌اش عمل می‌کند. رد آنها را می‌توان از «غزل»ها تا امروز گرفت. او با بعضی رویدادهای ظاهرا یکتا در تاریخچه‌ی کارش، همچون «اثر» (حداقل به مفهوم اسکلت یا نقشه‌ی راهنمای کلی یا گنجینه‌ای از مواد و مصالح قابل گسترش) برخورد می‌کند.

قطعه‌هایی با تعلق به نام یکی از نوازندگان مشخص شده از این نظر بیشتر جانب میانه را می‌گیرند. سلیقه‌ی نزدیک به مینیمالیسم رامبرانت فرایش، تونی اورواتر و ایجازش، در قطعه پدیدار می‌شود و نقش‌های متفاوتی به هر یک از سازها می‌دهد. گرچه حتا در این نمونه‌ها نیز جاهایی (معمولا آنجا که خود سازنده درها را موقتا به روی آزادی بداهه گشوده است)، ساز کلهر است که بر صدر می‌نشیند، درست مانند پیش آمدن ناگهانی کمانچه در اواسط «کوتاه‌ترین داستان بلند»ِ رامبرانت فرایش و دوباره مخفی شدنش.
نویز
***
گفتگوی هارمونیک
آلبوم «هنوز پاییز است» از دو قسمت اصلی تشکیل شده؛ بخش اول کمانچه و در بخش دوم کلهر از ساز ابداعی شاه‌کمان استفاده می‌کند. موسسه فرهنگی هنری نغمه ساز آواز این آلبوم را در سال ۱۳۹۸ منتشر کرده است.