«رهبری و آماده سازی آنسامبل‌های سازی» (۴)

محدودیت های این کتاب
به طور کلی، اطلاعات کمی در ارتباط با وجوهِ چند جانبۀ خواندن، مطالعه و و آماده­‌سازیِ پارتیتور، در این کتاب ارائه شده است. ادامۀ مطالعه، تحقیق و تجربۀ عملی در این حوزه­‌ها را، به رهبر ارکستر می­‌سپارم. (۱) راهنمایی­‌هایی از این دست، افزون بر چاپ در کتاب‌­های بسیار، به عنوان بخشی از واحد­های مختلف دانشگاهی مانند تئوری موسیقی، تاریخ و ادبیات موسیقی، آهنگ‌سازی و ارکستراسیون نیز، ارائه شده است. خواندن و مطالعۀ پارتیتور، تنها با کار متمرکز در این زمینه، تقویت و بهبود می‌یابد. منطق پشتِ «مطالعۀ پارتیتور» این‌است که رهبر ارکستر بتواند جزئیات پارتیتورِ یک اثر خاص را، با هدایت عملی و تمرین صحیح، همانندسازی کند. آماده‌سازی پارتیتور مستلزم آن است که رهبر ارکستر، پیش از شروع فرآیند تمرین، زمان و تلاش لازم را برای مطالعه، یادگیری و علامت‌گذاری کامل و دقیق پارتیتور، اختصاص دهد. تفسیرِ موزیکال رپرتوارِ خاص، موضوعی است که عموماً به عنوان محتوای درسیِ رهبرانِ فارغ‌التحصیل دانشگاه، یا در سمینارهای رهبری منطقه‌ای یا ملی ارائه می‌شود.

بی‌شک تلاش برای کسب اطلاعات دربارۀ «تفسیر موزیکال»، در سراسرِ دورانِ کاریِ رهبر ارکستر، ادامه خواهد داشت. موسیقی‌های گلچین شدۀ پیشنهادی در پایان فصل‌ها (بعد از فصل۴)، می‌توانند برای اجرا یا تمرین پروژه‌ها، مطالعۀ پارتیتور یا ساخت برنامه استفاده شوند. معلم رهبری باید تصمیم بگیرد که آیا این انتخاب‌ها برای اهداف مختلف کلاس رهبری ارکستر، ارزش دارد یا خیر. من انتخاب‌های جایگزین را در ضمیمه A گنجانده‌ام.
به همین ترتیب، در این کتاب برای بررسی موشکافانۀ روندِ تمرینِ منحصر به گروه جَز یا گروه مارش، تلاشی نشده‌است. فرآیند تمرین گروه جَز، نیازمندِ کار بر روی ملاحظات خاص سبکی و اصطلاحی، همراه با بداهه‌نوازی است. هم‌چنین، در تمریناتِ گروه‌های مارش، علاوه بر مشکلات فنی و موسیقایی که در طول فرایند تمرین ظاهر می‌شوند، باید بر کنترل حرکتِ پرسنل در رژه نیز، احاطه داشت. در هر صورت، از نظر موسیقایی، در روند تمرینات، از یک گروه ارکسترال کلاسیک به گروه جَز یا مارش، نیازِ قابل توجهی به انتقال مفاهیم موسیقایی وجود دارد.

این کتاب، ادامۀ دورۀ اصلی رهبری ارکستر است و به پیروی از جدول برنامه درسی، در سال دوم یا ترم دومِ درسِ رهبری ارکستر ارائه می‌شود. پس از تکمیل دورۀ مقدماتی، هنرجوی رهبری باید مطابق با برنامۀ درسی اکثر کالج‌ها، اولویت خود را در اجرای آنسامبل «سازی» یا «آوازی» مشخص کند. تمرکز این کتاب در این دورۀ تحصیلی، بر «رهبری ارکستر سازی» ‌است. این کتاب، لزوماً رسالۀ تدریسِ «روش­‌های آموزش موسیقی» یا «دورۀ تعلیم ساز» نیست؛ گرچه ممکن است برخی از اطلاعات ارائه شده در آن، بخشی از این دوره‌ها باشد. بی‌تردید هنرجوی رهبری ارکستر، برای تمرین‌دهی مؤثر آنسامبل‌های سازی، به استراتژی­ها و اطلاعات آموزشی بسیار نیاز دارد.
پی‌نوشت
۱- حذف این اطلاعات از کتاب، به هیچ‌­وجه از اهمیت این فعالیت­‌های موزیکال نمی­‌کاهد. برخی از ایده‌های اساسی دربارۀ خواندن، مطالعه و آماده‌سازی پارتیتور، در فصل پنج گنجانده شده‌است.