آروین صداقت کیش
روش‌های حفظ و نگهداری و استفادۀ صحیح از وسایل صوتی» [۳] «مجموعه حاضر گزارشی است درباره شیوه‌ها و تمهیدات و ضبط و پخش صدا که در آن سیر تکاملی ضبط موسیقی در ایران به تدریج از زمان ساخت فوندگراف آغاز می‌شود، سپس با اولین ضبط آثار تاریخ موسیقی ایران، سیر تحول صفحه گرامافون و صداگذاری فیلم ناطق ادامه می‌یابد. مباحث دیگر کتاب درباره ضبط موسیقی، مربوط به اختراع رادیو و تلویزیون، صفحه ریز شیار، ضبط استریو، نوار کاست و سرانجام آخرین ابتکار در کار ضبط صدا و ساخته شدن دیسک فشرده (CD) است. در این اثر همچنین شرح حال بعضی از چهره‌های برجسته موسیقی ایران و نحوه حفظ نگهداری از وسایل صوتی به تفصیل بیان شده است.» از مقایسه‌ی این دو نوشته کاملا مشخص است که [۳] بیانی عمومی‌تر، نزدیک‌تر به روایت و کم دقت (به واژه‌ی فوندگراف که به جای فونوگراف آمده توجه کنید) دارد و [۵] بیشتر برای استفاده‌ی اهل پژوهش فراهم شده است.
نمایه‌ی نام پدیدآورندگان، نام کتاب‌ها (و مقالات) در هر ۵ کتاب دیده می‌شود. [۴] نمایه‌ی موضوعی و نمایه‌ی آثار (آلبوم‌ها، اپراها، باله‌ها و …) را افزون بر این‌ها دارد و پدیدآورندگان نیز در نمایه‌ی کلی نام‌ها فهرست شده است.
نویسنده‌‌ی [۳] فهرست جداگانه‌ای برای ناشران تهیه کرده است. در [۱] نام نویسندگان از نام کسانی که درباره‌ی آن‌ها چیزی نوشته شده جدا و با عنوان «فهرست نام کسان» چاپ شده. همچنین فهرستی تحت عنوان «فهرست تحلیلی» در [۱] آمده که صرف‌نظر از نام‌اش به فهرست موضوعی شبیه است.
در تمامی این ۵ کتاب محدودیت تاریخی اعمال شده مربوط به زمان شروع مطالعه است؛ برای مثال [۳] با تاریخ انتشار ۱۳۸۳، منابع را تا سال ۱۳۸۱ بررسی کرده که منطقی به نظر می‌رسد. اما از این بین [۴] متمایز است چرا که با این استدلال که [۱] آثار نوشتاری درباره‌ی موسیقی را تا سال ۱۳۵۳ مطالعه کرده کار خود را با بررسی منابع از سال ۱۳۵۴ به بعد شروع کرده است (۹).
آثار فهرست شده در همگی این کتاب‌ها محدود به زبان فارسی است و آثار چاپ شده به دیگر زبان‌ها در مورد موسیقی ایران را در بر نمی‌گیرد. همین‌طور نمونه‌ای هم در هیچ‌یک دیده نشد که کتاب یا مقاله‌ای به زبان فارسی و چاپ خارج از ایران فهرست شده باشد.
نحوه‌ی جمع‌آوری اطلاعات در این ۵ کتابشناسی متفاوت است. [۲] و [۴] کتاب‌خانه‌ها را برای یافتن اطلاعات مربوط به کتاب‌ها جستجو کرده‌اند. نام این کتاب‌خانه‌ها در ابتدای هر یک از این دو منبع آمده. نگاهی گذرا به این دو فهرست نشان می‌دهد که [۲] با توجه به این که ناشرش «مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما» بوده است به تعدادی از کتاب‌خانه‌های منسوب به مدرسان حوزه‌ی علمیه نیز دسترسی داشته که در [۴] به چشم نمی‌خورد؛ از جمله کتاب‌خانه‌های «آیت الله مرعشی»، «آیت الله سیستانی»، «آیت الله گلپایگانی» و «فیضیه»، به همین دلیل ممکن است منابعی که مسائل فقهی مرتبط با موسیقی را دنبال می‌کنند،
در [۲] بیشتر دیده شود. در [۱] اشاره‌ای به این که اطلاعات در کجا تهیه شده نیست بلکه فهرستی از نشریاتی که مورد بازبینی قرار گرفته چاپ شده است. این فهرست در [۴] جزو نمایه‌ها و با عنوان «نمایه‌ی نشریات» آورده شده. در [۳] و [۵] اطلاعی در این باره به چشم نمی‌خورد.
۱ نظر