درباره‌ی پتریس وسکس (۱)

پتریس ‌وسکس در ۱۶ اپریل سال ۱۹۴۶ در شهر آیزپوت (Aizpute) کشور لتونی متولد ‌شد. او پسر یک تعمید‌دهنده‌ بود و تحصیلات اولیه‌ی خود را در یک مدرسه‌ی موسیقی محلی با نام جوزف ویتولز لتونی میوزیک (Jazeps Vitols Latvian Academy Of Music) گذاراند. همچنین از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۴ به یادگیری کنترباس در مدرسه‌ی موسیقی امیلز دارسینز (Emils Darzins Music School) شهر ریگا (پایتخت لتونی) پرداخت و از سال ۱۹۶۱ به عنوان نوازنده در ارکستر سمفونیک و ارکسترهای مجلسی‌ متعددی از جمله ارکستر فیلارمونیک لتونی، ارکستر فیلارمونیک لیتوانی و ارکستر رادیو لتونی فعالیت کرد.

وسکس یادگیری کنترباس را تا سال ۱۹۷۰، قبل از این که به مدت یک سال برای دوره‌ی خدمت سربازی به شوروی سابق برود، نزد ویتوتاس سریکا (Vytautas Sereika) در کنسرواتوار لیتوانی شهر ویولنیوس (پایتخت لیتوانی) ادمه ‌داد.

وسکس آهنگسازی را از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۸ در آکادمی موسیقی لیتوانی شهر ریگا نزد ولنتین اوتکین (۱) ادامه‌ داد. او قطعه‌ی کرال خود را ده سال بعد از جنگ لتونی، دوره‌ای که مردم شبانه از منازل خود به زندان‌ها برده می‌شدند، برای آزادی مردم لتونی نوشت.

در سال ۱۹۷۷ کوارتت برنجی او با نام پرنده‌های زودگذر (The Brass Quinted Music For Fleeting Birds) در مورد فقدان آزادی در شوروی ساخته ‌شد. وسکس در سال ۱۹۷۸ در رشته‌ی آهنگسازی از کنسرواتوار لتونی (Latvian State Conservatory) شهر ریگا فارغ‌‌التحصیل ‌شد و در سال ۱۹۷۹ قطعه‌ی کانتابیله (Cantabile) خود را نوشت. در سال ۱۹۸۳ قطعه‌ی دولورسا (Musica Dolorsa 1983) را برای ساز‌های زهی -در سوگ خواهرش- و سپس قطعه‌ی لودا (Lauda Per Orchestra 1986) را نوشت.

سه قطعه‌ی کانتابیله، دولورسا و لودا زمانی نوشته شد که او در مدرسه‌ی امیلز دارسینز مشغول به تدریس آهنگسازی بود. وسکس تا سال ۱۹۸۹ به عنوان معلم موسیقی در مدرسه‌‌ای در شهر سالاکگریوا (یک شهرک در لتونی) و آهنگسازی را در مدرسه‌ی موسیقی امیلز دارسینز شهر ریگا تدریس می‌کرد. در سال ۱۹۸۹ قطعه‌ی زیمگالا (Zamgala) را که ترکیبی از گروه کر و شعرهای محزون است نوشت که موضوع آن به مردم منطقه‌ای در لتونی و درد و رنج‌هایی که آن‌ها متحمل می‌‌شدند مربوط بود. در‌آن‌ زمان فعالیت هنری او به دلیل فشارهای اجتماعی موجود در شوروی سابق و سرکوب‌هایی که حکومت بر فرهنگ و عقاید مردم وارد می‌‌آورد تحت‌تأثیر‌ قرار‌ گرفت. با‌ این‌حال آهنگسازان لتونیایی آرام ننشستند و به سرعت در گسترش و همه‌گیر‌شدن این موسیقی اهتمام‌ ورزیدند و موفقیت‌‌های فراوانی کسب ‌کردند.

وسکس در سال۱۹۹۳ در قطعه‌ی لیتنه (Litene) به انتقاد از قوانین غیر انسانی شوروی‌ پرداخت و آن را در قالب یک قطعه‌ی آوازی نوشت. این قطعه‌ی ‌کرال که در فرم بالاد است یادآور قتل مامورین لتونیایی بعد از تشکیل ارتش سرخ در سال ۱۹۴۱ است که با بالا‌ و ‌پایین کردن کوک قسمت آوازی، حالتی وحشت‌زده‌ و فریادگونه را به‌ تصویر ‌می‌کشد. همچنین او پنج کوارتت زهی نوشته است که آخرین کوارتت زهی او در سال ۲۰۰۶ نوشته‌ شد. این پنج کوارتت برای مجموعه‌ی کرونوس کوارتت (۲) نوشته ‌شده‌ است. در سال‌های اخیر او کنسرتو ویولن‌های متعددی نوشته که سبب همکاری او با گروه‌ها و نوازنده‌های مهمی بوده‌ است. برای نمونه در سال ۲۰۰۶ دومین کنسرتو ویولن خود به نام فرشته‌ی تنها (Violin Concerto Lonely Angel) را نوشت که به کریمر تقدیم شد.

این قطعه نگاه وسکس به فرشته‌ای است که در برابر دنیا بر سر دوراهی یأس و امید مانده است. ملودی‌های بخش ویولن‌ سولو در این اثر درخشان هستند و در ارکستر زهی صداهایی زنبور مانند ایجاد ‌می‌کنند. او کنسرتو ‌ویولنسل خود را نیز در سال ۲۰۱۲ با نام کلاتباتون برای سول گابتا (۳) نوشت که استقبال فراوانی در سرتاسر دنیا از این اثر صورت گرفت.

امروزه قطعات پیترناستر (Pater Noster 2000)، میسا (Missa 2000) و پرلودِ دعایِ «ای خداوند، چشم ما را باز کن» (Lord, Open Our Eyes 2012) جزو قطعات آوازی و ارکستری شاخص او شناخته می‌شوند. در سال۱۹۸۰ نیز ضبط کامل مجموعه قطعات پیانویی او با نام فصل‌ها (Piano Cycle “The Seasons”) شروع شد‌ که در سال ۲۰۰۹ پایان‌ یافت. این مجموعه در سال ۲۰۱۰ توسط موسسه‌ی نشر ورگولیبل (Wergo Label) منتشر ‌شد.

پی نوشت


۱-
ولنتین اوتکین (Valentin Utkin) در سال ۱۹۰۴ در ریگا متولد شد و در سال ۱۹۵۵ در همین شهر چشم از جهان فروبست. او یک آهنگساز و میزیکولوژیست بود.

۲- کرونوس کوارتت
یک گروه آمریکایی با بیش از چهل سال فعالیت در سبک‌های گوناگون از جمله موسیقی معاصر است.

۳- سول گابتا یک بانوی چلیست است، متولد ۱۸ اِپریل سال ۱۹۸۱.