سعید یعقوبیان
تصورِ عمومی بر این است که مترونوم صرفاً با هدفِ حفظِ ریتم و مطابق وزنِ ثابتِ یک قطعه یا درس نواختن، میتواند به کار رود در حالیکه علاوه بر این هدف -که البته در آموزش و ضبط، مهم و تعیینکننده است- تمرین با مترونوم برای یک هنرآموز میتواند کارکردهایی بیش از این داشته باشد. کارکردهایی از قبیل طولانی و در عین حال با برنامه و منظم پیش رفتنِ طولِ زمانِ تمرین، کمک به رسیدنِ تدریجی به سرعتِ استاندارد قطعه یا سرعتی که آهنگساز تعیین کرده، و در نهایت کمک به ارتقای بیشتر کیفیت اجرایی قطعه در خصوص مسائل مختلف اجرا (علاوه بر موضوع سرعت).
رعایت نکات زیر میتواند ما را به این هدفها برساند:
همواره از سرعتی کمتر از سرعت تعیین شده شروع کنید. حدود ۴۰ شماره کمتر، شروع مناسبی است. هرچند برای قطعات با تمپوی بالا یا اساساً بسته به توانایی شما میتواند سرعتی پایینتر نیز برای شروع انتخاب شود و این موضوع به هیچ عنوان نباید نقطه ضعف تلقی گردد.
شروع با سرعتِ کم، محاسن فراوانی دارد. در سرعت پایین، کلیت قطعه را اجرا میکنید و زیر و بم قطعه دستتان میآید. در این سرعتِ پایین به صدای سازتان، گوش کنید. به موزیکالیته توجه کنید. در سرعت پایین اجرای خودتان را ضبط کنید و تا حد امکان به خوشآهنگی، ژوست بودن و اجرای دقیق نوانسها توجه کنید. با بهتر شدن این موارد، حال میتوانید سرعت را بالاتر ببرید. منتها این بالاتر بردن نباید پرشی باشد. حتماً و حتماً مترونوم را تنها یک عدد بالا ببرید. برای نمونه قطعهای با تمپوی سیاه مساوی ۱۰۰ را که (برای نمونه) از سیاه مساوی ۶۰ شروع کردهاید، پس از اجرای دقیق و کامل و درستِ قطعه در این سرعت، تمپو را به ۶۱ افزایش دهید؛ و نه بیشتر. این کار چه کارکردی دارد؟ حداقل کارکرد آن این خواهد بود که تا رسیدن به سرعت اصلی قطعه دست کم چهل بار قطعه را بطور کامل خواهید نواخت. تا حل نشدن چالشهای قطعه، به هیچ وجه سرعت را بالا نبرید. پس از اجرا در سرعت ۶۱ ، سرعت را به ۶۲ بالا ببرید و این روند را در طول زمان تمرینتان حفظ کنید. رسیدنِ سریع به سرعتِ اصلی قطعه اهمیتی ندارد و بهبود کیفیت اجرا به مراتب از موضوع سرعت مهمتر و حیاتیتر است.
کارکرد دیگر افزایش بطئیِ سرعت، انگیزه برای تمرین بیشتر است. هر بار اجرای قطعه، مدت زمانی را به خود اختصاص میدهد و شما انگیزه خواهید داشت که بعد از هر بار اجرای درست و کامل قطعه، یک شماره تمپو را بالاتر ببرید.
توجه داشته باشید که در تنظیم مترونوم نیز باید مقتضیات قطعه را رعایت کنید. میتوانید هیچ سرضربی تعیین نکنید اما اگر تعیین کردید، تنظیمات میبایست عیناً بر اساس کسر میزان قطعه باشد. شاید این کار بدیهی به نظر برسد اما گاه هنرآموزان برای حفظ بهتر وزن، سرضربهایی در بین میزانها تعیین میکنند تا ضربها را بهتر بتوانند تنظیم کنند. اما اینکار به مرور موزیکالیته را تحت تأثیر قرار میدهد. به جای این کار میتوانید از اسپیکر استفاده کنید تا صدای تک تک ضربها را دقیق بشنوید. یا اگر اپلیکیشن مورد استفادهی شما امکانِ آلارمِ بصری هم دارد، نور اتاق را کم کرده و از آلارم بصری استفاده کنید.
هنر موسیقی شماره ۱۶۷
تشکر مفید بود