سعید یعقوبیان
از کی سه‌گاه
در دهه‌ی اخیر و پس از یک دوره غُر زدنِ همه‌گیر (که موسیقی ایرانی دچار رخوت و رکود شده) پس و پیش کردنِ وندِ اشتقاقیِ «گاه» در نام‌گذاری آلبوم‌ها و قطعات موسیقی کلاسیک ایرانی، یکی از دستمایه‌هایی بوده که نوازندگان و آهنگسازان در نشان دادنِ دغدغه‌‌شان در عبور از رکود و یا متفاوت بودنِ موسیقی‌شان به کار برده‌اند: هفتگاهِ معلق، گاه و بیگاه، چندگاه، گاهی سه‌گاهی، گاهان و غیره.
و حال آلبوم «پرده‌ی بیگاه» که بر خلاف بیشتر نمونه‌های پیشین و عنوان انتزاعی‌اش، نشانه‌هایی از سویه‌ای فکرشده برای عبور از هیچگونه رخوتی را در خود ندارد و کندوکاو برای یافتن نگرش یا حرکتی گاه‌گریز در آن بی‌نتیجه می‌ماند. به دیگر سخن نام آلبوم مدعایی در خود دارد و محتوا چیز دیگریست و مشخص نیست که این عنوان چرا و به چه دلایلِ موسیقایی برای این مجموعه انتخاب شده است.
سازبندی، سازآرایی و هارمونی در چهار قطعه‌ی ارکسترال آلبوم (سه تصنیف و یک آواز ضربی) یادآور آثار محمدجواد ضرابیان است و ارکستر ضرابیانی صدا می‌دهد، با این تفاوت که از آن غنا و سهل و ممتنع بودن ملودی‌های اثرگذار کمتر نشانی در این قطعات است. گذشته از این، در سه تصنیف آلبوم، روند شعر و در حقیقت پیش بردنِ ناگزیرِ شعر، قطعات را پیش می‌برد و نه یک نگاه فرمال. ملودی کلام در تکمایه‌های مُدالِ انتخابی (همان گاه‌های آشنا) بیشتر به روخوانی موزیکال شبیه است (قطعه‌ی نخست آلبوم را بشنوید) و تلاشی برای استخدام شعر در ساختار موسیقی نشده یا اگر شده ثمری نداشته است. نیم دیگر این مجموعه‌ی گاه‌مند، ساز و آوازهایی کلاسی و کلاسیک را شامل می‌شود که در فضاهایی شنیده شده، روند یکنواخت و کم‌حادثه‌ای را پیش می‌برند.
هرچند این آلبوم مبنای مالی و سرمایه‌ای داشته و به سفارش خواننده تولید شده است، اما با این‌حال می‌توانست و محتمل بود که مستقل از محل تأمین سرمایه‌اش، به اثری شنیدنی‌تر منجر شود؛ که به نظر می‌رسد محدودیت‌های صدای سرمایه‌گذار که در کمپوزیسیون لحاظ شده، مانعی بر سر این راه بوده است. با به کارگرفتن نوازندگان کاربلد و درجه یک و با صرف انواع هزینه‌ها برای تولید این آلبوم، چه چیزی شنونده را به دوباره شنیدن آن واخواهد داشت و چه چیزی با شنیدن‌اش در ذهن شنونده باقی خواهد ماند؟!
نویز
***
گفتگوی هارمونیک
آلبوم «پرده بیگاه» اثری است به خوانندگی «فرشید بزرگی» و آهنگسازی «علی بهرامی فرد». این آلبوم شامل هشت قطعه است. قطعات در مایه های ابوعطا، شور و نوا هستند. علی بهرامی روی اشعار شاعرانی همچون: حافظ، هوشنگ ابتهاج و سیمین بهبهانی آهنگسازی کرده است.
۱ نظر