خسرو جعفرزاده
تمدن اروپای امروزی حدود قرن های ۱۲ تا ۱۴ با تاسیس دانشگاه ها و ساختن کاتدرال ها در ناحیه اروپای مرکزی پدیدار می شود. جواهر لعل نهرو در کتاب جالبش «نگاهی به تاریخ جهان» (ترجمه محمود تفضلی) به نقش کاتدرال ها در پیدایش تمدن اروپایی اشاره می کند که:«… یک نوع معماری جدید… رشد و تکامل یافت که پیش از آن هرگز در اروپا دیده نشده بود. به‌وسیله‌ی پیداکردن راه‌حل‌های ذکاوتمندانه در معماری، سنگینی و فشار طاق‌ها و سقف‌های سنگین به پشتیبان‌های بزرگی که در خارج از عمارت بود، منتقل می‌گشت. در داخل فقط ستون‌های ظریف و کشیده، طاق‌های بلند و بسیار مرتفع را نگاه می‌داشتند که حیرت و شگفتی را برمی‌انگیخت.
این عمل به‌خاطر به‌کار‌بردن طاق‌های جناقی ممکن شد که از روش معماری عرب‌ها اقتباس شده بود… این معماری که در اروپا تکامل یافت به‌نام سبک «گوتیک» نامیده می‌شود… و چنین به‌نظر می‌رسدکه اعتقادات و تمایلات عالی و بلندپروازی مذهبی آن زمان را منعکس می‌سازند. فقط معماران و صنعتگرانی که عاشق کار خودشان باشند و بتوانند با معاضدت کامل به همکاری با یکدیگر بپردازند، می‌توانند یک چنین ساختمان‌های عالی و پر‌شکوهی بسازند… هیچ‌کس از نام معماران و سازندگان آنها خبر ندارد. چنین به‌نظر می‌رسد که آنها، پیش از آنکه معرف کار و نبوغ یک نفر باشند، مخلوق اراده و کار مشترک مردم به‌طورکلی می‌باشند». (نهرو، ج۱، ص۴۰)
منبع تصویر:
Völker, Staaten und Kulturen Ein Universalhistorischer Atlas Westermann 1998
این کلیساها که کاتدرال نامیده می‌شوند، در وهله‌ی نخست یک مرکز مذهبی برای بالاترین مقام روحانی یک منطقه، اسقف‌اعظم (Erzbischof) هستند، اما، در دور و بر این کلیساها اولین شهر‌های اروپایی گسترده شدند و تمدنِ جدیدی به این منطقه‌ها راه یافت. باید در نظر داشت که ساختن چنین بنا‌هایی، چنین نبود که در عرض چند سالی ساخته شده و برای بهره‌برداری آماده شود. حتی کار یک نسل از معماران و صنعتگران هم نبود. ساختن یک کاتدرال بیش از صد‌سال طول می‌کشید و در واقع نوعی اختراع در فن معماری بود که تا آن زمان سابقه نداشت.
در قرن ۱۲ تا ۱۴ ده ها کاتدرال (در کنار تعداد زیادی کلیساهای کوچکتر) به سبک گوتیک در اروپای مرکزی ساخته شد و همین موقعیت جغرافیایی کاتدرال ها، نشان دهنده محدوده جغرفیایی تمدن نوپای اروپایی است. همانگونه که در نقشه دیده می شود، یونان با عنوان بیزانس یا روم شرقی، در حیطه تمدن اروپا نیست، جنوبی ترین کاتدرال در میلان و تولدو بر پا شده اند. فرهنگ و بویژه موسیقی اروپایی در این مراکز نشو و نما یافت.
کاتدرال های معظم در ۱۸ شهر نوپا در اروپای قرن ۱۴
منبع تصویر:
Uwe A. Oster / Die großen Kathedralen, Gotische Baukunst in Europa primus verlag 2003 Darmstadt
Haywood John/Universalhistoriscer Atlas Westermann / 1998
۱ نظر