محمود مشهودی
زن هایی که علاقه مند به دریافت هدیه بودند اما نمی خواستند شناخته شوند در حالی که صورت خود را می پوشاندند، الکی به دست گرفته و آن را به صاحب خانه می دادند. او هم که از ویژگی مراسم با خبر بود، هدیه را درون الک گذارده به صاحبش بر می گرداند. علت نام‌گذاری مراسم نیز وجود همین الک است که در هرمزگان به آن آرگیز یا هارگیز (آردبیز) گویند.
در گذشته زن ها از دیوار خانه یا شکاف در آرگیز را می انداختند. از این رو مراسم به آرگیز کردونی (الک اندازی) موسوم شده است. در بعضی از خانواده ها بخشی از هدایا را در میان ارزاق خانه می گذاشتند با این باور که سبب برکت رزق و روزی آن ها می شود. کسانی که نتوانسته بودند در شب به همه خانه ها سر بزنند فردا یعنی روز پانزدهم مراجعه کرده هدیه خود را می گرفتند. این مراسم در شهر میناب و بعضی از محله های بندرعباس بیشتر مورد توجه است. (۱۷)
جزیره کیش
در روز ولادت امام حسن (ع) و حضرت مهدی (عج) مراسمی به نام «گرگاعو» برگزار می شود. در این مراسم بچه ها در گروه ۶-۵ نفره یا بیشتر در حالی که می خوانند:
«گرگاعو، خانه بزرگ، از مالتان عطا کنید، خداوند بچه هایتان را نگاه دارد»
وارد حیاط خانه می شوند. صاحب خانه در کیسه هر یک از بچه ها مقداری بادام، گردو، انجیر خشک و… می ریزند. (۱۸)
استان آذربایجان غربی
مهاباد
کودکان مهابادی در شب نیمه شعبان بعد از صرف شام دسته دسته رهسپار کوچه ها می شوند و در خانه ها را می زنند و می خوانند: «برات بر شما مبارک باد» مردم و اهالی محل از یک روز قبل تنقلاتی برایشان آماده کرده و در این شب به آن ها هدیه می دهند. (۱۹)
استان مازندران
در مازندران در شب ۱۵ ماه رمضان هم‌زمان با میلاد امام حسن مجتبی، زنان به عنوان نذر قند، چای، خرما و زغال به مسجد می‌برند که این کار تا پایان ماه مبارک رمضان ادامه دارد. البته در کنار این مواد حلوا، آش، زولبیا و بامیه سنتی، فرنی، آبگوشت و باقلای پخته با پلو به میان روزه‌داران می‌برند.
مازندرانی ها رسم جالبی برای روزه اولی ها دارند. آنها برای نوجوانان تازه مکلف شده، هدیه ای می خرند و نوجوان تا زمانی که از جانب بزرگ‌ترها هدیه «روزه سری» و انعام را نگیرد، افطار نمی‌کند. (۲۰)
استان سیستان و بلوچستان
منطقه سیستان
به ماه رمضان در سیستان «ماروزا» گفته می‌شود. در «رمضونیکه» در هنگامان افطار، کودکان به درب خانه‌ها رفته و طلب طعام و خوراکی می‌کنند. (۲۱)
آیین رمضونیکه از ۱۳ ماه مبارک رمضان آغاز و تا شب قبل از ضربت خوردن حضرت علی (ع) (شب نوزدهم ماه مبارک) ادامه دارد و فلسفه آن جمع‌آوری کمک برای مستمندان و نیازمندان است.
در زمان قدیم، این سنت جمع‌آوری غذا و یا کمک‌های مالی برای مردم نیازمند، از آداب و رسوم عیاران منطقه سیستان بوده است که بعدها توسط مردم دنبال شد.
در گذشته این آیین توسط ریش‌سفیدان و بزرگان صورت می‌گرفت، اما امروزه توسط جوان‌ترها انجام می‌شود؛ به این صورت که عده‌ای از جوانان و نوجوانان محله دور هم جمع شده، اشعاری در مدح حضرت علی می‌خوانند و آمدن ماه مبارک رمضان را نوید می‌دهند. مردم نیز در حد بضاعت خود هدایایی شامل گندم، آرد، خرما، نان، پول و غیره به آنان می‌دادند. سپس این کمک‌ها میان مستمندان و یتیمان توزیع می‌شود.
پی نوشت
۱۷- پایگاه خبری حوزه هنری، آرگیز کردونی مراسم نیمه شعبان، دکتر علی رضایی
18- سایت بیتوته، آداب و رسوم در کیش
19- پایگاه خبری حوزه هنری، آرگیز کردونی مراسم نیمه شعبان، دکتر علی رضایی
20- پایگاه خبری- تحلیلی شمال نیوز، آیین ماه مبارک رمضان در مازندران
۱ نظر