آکوستیک اتاق – ۵

در ادامه مباحث مربوط به آکوستیک اتاق در این نوشته به مقدمه ای بر بررسی موضوع ضد صدا کردن یک اتاق و یا همان مقوله Soundproffing / Acoustic Isolation می پردازیم؛ شرایطی که در نظر گرفتن آنها می تواند مانع از ورود نویز و صداهای ناخواسته به اتاق و طبیعتآ مانع از خروج صدا به بیرون از اتاق شوند.

مقدمه
اگر به موسیقی علاقه داشته باشید و یا با سازی مانند پیانو کار کنید، احتمالآ لحظاتی برای شما بخصوص هنگام غروب و شب بوده است که در حال گوش دادن به موسیقی با صدای بلند یا تمرین پیانو بوده اید که ناگهان با برخورد احتمالآ خشن اطرافیان – حتی همسایگان – برای پایین تر آوردن صدا روبروه شده اید.

بدیهی است برای یک علاقمند به موسیقی هیچ چیز به این اندازه نمی تواند در آن لحظه که با اشتیاق به موسیقی گوش می دهد یا ساز تمرین می کند، دردناک باشد. بخصوص اگر هزینه زیادی برای تهیه یک سیستم صوتی خوب یا یک ساز با حجم صوتی بالا کرده باشد.

واقعیت آن است که هنگامی که هریک از ما هزینه زیادی برای تهیه یک سیستم صوتی خوب یا سازی مانند پیانو می کنیم، اگر هدف اصلی استفاده و لذت بردن از تمام امکانات آن باشد باید کمی هم برای شرایط استفاده از آنها هزینه کنیم، در غیر اینصورت نخواهیم توانست حتی در صورت مخالف نبودن اطرافیان از حداکثر مزایای سیستم صوتی یا پیانوی خود بهره ببریم.

زمان برای همگان طلا است، اما برای یک علاقمند به موسیقی – یا دست اندرکاران صدابردای و یا صاحبان سالن های کنسرت و … – علاوه بر آن سکوت هم نقش طلا را بازی می کند و برای رسیدن به آن باید هزینه کرد.

چگونه به هدف خود نزدیک تر شویم؟
برای آنکه شدت صدای تولید شده به سمت شنوندگان نا خواسته کاسته شود روشهای ساده، مشخص، اما نه لزومآ قابل دسترس با هزینه کم وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از :

– استفاده از تمهیداتی برای از بین بردن انرژی صوتی که به سمت اطاق مورد نظر می آید و یا برعکس کاهش انرژی صوتی که در اتاق تولید شده و طبیعتآ تمایل دارد در تمام جهت ها از دیوارها عبور کند. در این روشها با استفاده از تجهیزات خاصی معمولآ انرژی صوتی را به انرژی حرکتی بدون صدا (احیانآ کم صدا) و یا انرژی حرارتی تبدیل می کنند.

– دور کردن منبع تولید صدا (سیستم صوتی یا ساز) از شنوندگان ناخواسته. طبیعی است در حین طی شدن فاصله، در اثر برخورد صوت با مولکولهای هوا، صوت بتدریج انرژی خود را از دست می دهد و ضعیف تر می شود.

همانطور که مشاهده می کنید دو روشی که بیان شد بسیار بدیهی و ساده هستند اما استفاده و لحاظ کردن هر یک از آنها می تواند مشکلات خاص خود را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال برای کاهش انرژی صوتی به هنگام عبور از مرزهای اتاق – از هر طرف – نیاز به استفاده از تجهیزات damping یا وسایلی هستیم که جلوی هرگونه ارتعاش و انتقال انرژی را بگیرد.

و یا در ارتباط با دور کردن منبع تولید صدا با توجه به امکانات منزل خود مثلآ ناگزیر هستیم ساز یا سیستم صوتی گرانبهای خود را به داخل انباری یا اتاقی در آنطرف محوطه عادی منزل ببریم که عملآ می تواند برای خود دردسرها و نقطه ضعف های کاربردی داشته باشد. (هرچند اگر یک علاقمند جدی باشید به ناچار مجبور به انجام چنین کاری هم خواهید بود.)

البته روشهای فنی و تکنولوژیک دیگری هم برای حذف صداهای ناخواسته وجود دارد که در آن توسط میکروفن های مختلف، اصواتی که از اطراف منتشر می شود نمونه برداری شده پس از پردازش توسط کامپیوتر یا دستگاههای مخصوص اصوات مشابه اما معکوس آنها برای انتشار در جهت مخالف و حذف در محیط پخش می شود که طبیعی است دسترسی به این روش برای همگان امکان پذیر نخواهد بود.

Damping یا خفه کردن صدا
کاربردی ترین روش برای جلوگیر از نفوذ صدا از بیرون به داخل و یا برعکس Damping است. در این روش با استفاده از تجهیزات و روشهای مختلف محیط مورد نظر را از لحاظ آکوستیکی نسبت به اطراف ایزوله می کنند.

انواع صداهای ناخواسته که می تواند در اتاق تولید و یا به آن نفوذ کرده مانع از لذت بردن شما از موسیقی شوند را می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول صداهای عادی مانند صدای اتومبیل یا صحبت عابرین پیاده در خیابان، صدای جوی آب و … دسته دوم صداهای نا خواسته ای هستند که در داخل اتاق مورد نظر شما بوجود می آیند، که اغلب آنها ناشی از ارتعاش اجسام (پنجره، لوستر، لوازم منزل و … ) بر اثر برخورد صوت پر انرژی با آنها است.

طبیعی است که برای هریک از این موارد باید تمهیدات خاصی اندیشید و نیز برای جلوگیری از خروج صدا از داخل اتاق به خارج نیز تمهیدات مخصوص به خود را در نظر گرفت که در نوشته بعد به آن خواهیم پرداخت.