گذشتن از مرز کلمات با «تریو اولریش درِکس‌لِر» (۱)

مروری بر اجرای تریو اولریش درِکس‌لِر در موزه‌ی موسیقی تهــران


روز پنج‌شنبه یازدهم مهرماه ۱۳۹۲ گروه تریو اولریش درِکس‌لِر در فضای باز موزه‌ی موسیقی تهران به اجرای قطعاتی در سبک جَز پرداختند. متنی که در پی می‌‎آید مروری است بر این اجرا. این اجرا با هماهنگی انجمن فرهنگی اتریش (ÖKF) و موزه موسیقی تهران برگزار شده است.

روی پله‌های فضای بازِ موزه‌ی موسیقی تهران، صندلی‌هایی چیده شده و تماشاچیان در حال نشستن هستند. حوالی ساعت ۱۹:۳۰ است که دیگر آفتابی در کار نیست و کم کم خُنکای پاییزی شروع می‌شود. اولریش درِکس‌لِر (Ulrich Drechsler) با سازِ اصلی‌اش کلارینت‏باس قرار است با میشائل تیفِن‌باخر (Michael Tifenbacher) که پیانو می‌زند و یورگ میکولا (Jörg Mikula) که درامز می‌نوازد قطعاتی را در سبک جَز اجرا کنند. آنها از اتریش آمده اند. اولریش سمت چپ ایستاده، میشائل سمت راست، پشت پیانو الکتریک نشسته و یورگ بین آنها پشت درامزش نشسته. اولریش درِکس‌لِر بعد از خوشامدگویی، از این که پیانویی که در اجرا نواخته می‌شود الکتریکی است عذرخواهی می‌کند ولی می‌گوید سعی خودشان را خواهند کرد تا خوش‏صدا بنوازندش و به این صورت فروتنیِ خود را نشان می‌دهد.

سبک موسیقی تریو اولریش درِکس‌لِر را در واقع می‌توان جز اروپای شمالی دانست. سبکی که مبتنی بر ملودی‌های فولک و هارمونی‌های جز معاصر است و بیش از این که به صرف تکنیک بیاندیشد، در پی معناست و به عمق می‌رود. تریو اولریش درکس‏لر دو آلبوم به نامهای «چیره‌دستیِ هارمونیک» (Concinnity) و «فراتر از کلمات» (Beyond Words) دارند که آهنگ‏هایشان، همه آکوستیک هستند و در آنها از سازهای الکتریکی استفاده‌ای نشده است. به همین دلیل است که اولریش در این ابتدای کنسرت به خاطر حضور پیانو الکتریک عذرخواهی می‌کند.

اولین قطعه، «برای اندی و تقدیم به دِزی» (For Andy, dedicated to Desi) نام دارد. درامز، پیانو و کلارینت‏باس، می‌نوازند و این نوید را می‌دهند که قرار است سرشب یازدهم مهر را خوش‌صدا کنند. تماشاچیانی هستند که یا هنوز در راه‌اند و یا گُله‌گُله از راه می‏رسند و از گوشه‌ی پله‌ها بالا می‏آیند و روی صندلی‌ها می‌نشینند.

قطعه‌ی دوم «هم‌نفس‌ها» (Soulmates) نام دارد. حالا که کلارینت‏باس و درامز گرم‌تر شده اند، فضای موسیقایی محیط موزه‌ی موسیقی نیز گرم‌تر می‌شود. فضای این قطعه نرم و گوشنواز است، به حدی که یورگ (درامر) هم درامز را با دست می‌نوازد. تبحر او در نواختن با دست و حس و لطافتی که در این نوازش دارد، صدایی نرم و بی‌ادعا ایجاد می‏کند که تناسبی عالی با سبکِ خودِ تریو دارد.

آهنگ سوم «فراتر از کلمات» (Beyond Words) است. عنوانی که بر روی بروشور اجرا نیز نوشته شده. این آهنگ با نُت‌های خلوت پیانو و نُت‌های کشیده‌ی کلارینت‏باس در محدوده‌ی بم شروع می‌شود و آنچنان که از اسمش بر می‌آید، فراتر از کلمات است و هیچ نباید درباره‌اش گفت. تنها همینکه این آهنگ در اجرای اصلی در آلبوم «فراتر از کلمات» خواننده دارد (Efrat Alony). اما در اجرای امشب، خواننده حذف شده است.

هوا کم‌کم خنک‏تر می‏شود اما گرمای فضای موسیقی، این خنکی را جبران می‌کند. با این که فضای موسیقی تریو اولریش درِکس‌لِر عمیق و خلوت و پُرآرامش است، اما صدای پارس سگ‌های خانه‌های اطراف و صدای قژقژ دستگاه‌های هواساز همسایه‌ها و غُرش ماشین‌هایی که در کوچه‌های باریک اطراف با سرعت می‌رانند و بوقی هم می‏زنند، هر از گاهی این عمق و خلوت و آرامش را بر هم می‌زنند. همچنین مکالمات بلند بعضی از تماشاچیان که گویا برخی‌شان هم از مسؤولانِ برنامه هستند، نمی‏گذارند بعضی نُت‌های ظریف و دقیق اولریش شنیده شوند.

به همین خاطر بد نیست جای‌مان را عوض کنیم و به ردیف‌های جلوتر برویم…