آکاردئون

آکاردئون (accordion) یکی از سازهای بادی کلید دار است که مکانیزمی شبیه به سازدهنی دارد ولی با این تفاوت که نیازی به استفاده از دهان برای دمیدن در آن نیست و با وجود بهره گیری از امکاناتی که در پائین خواهید خواند، این ساز توانایی اجرای چندین صدا بصورت همزمان را دارا می باشد و از این جهت توانایی های بیشتری نسبت به ساز دهنی دارد؛ البته ساز دهنی بخاطر ارتباط مستقیم با دم و بازدم انسان، انعطاف خاصی در اجرای ملودی ها دارد و این عامل باعث شده که هنوز به حیات خود ادامه دهد. آکاردئون شباهت زیادی نیز به ارگ های بادی کلیسا دارد ولی بخاطر داشتن کانال های صوتی ای که عینا در ساز دهنی وجود دارد صدای آن مانند سازدهنی است.

آکاردئون

آکاردئون نوعی ساز بادی قابل حمل است که با کشش و فشردن ابزاری به نام bellows نواخته می شود. یک bellows – قسمت ارتجاعی میانه ساز – تولید کننده جریان باد عبوری از زبانه ها (reeds) در این آلت موسیقی است ، در این میان یک کی بورد با تعیین این که کدام reed جریان باد را دریافت کند، کنترل و مدیریت reed ها را بر عهده دارد. بدین روش است که صداهای مختلف در این دسته از سازها ساز تولید می شود.

بررسی فیزیکی

بدنه آکاردئون های مدرن از دو بخش مستطیل شکل تشکیل شده که توسط bellow ( بخش ارتجاعی ) به هم متصل شده اند. بر روی هر قسمت، یک کی بورد شامل دکمه ها و کلیدهای پیانویی شکل قرار گرفته است. با اعمال فشار، دکمه ها درجهت جنبش bellowها به حرکت در می آیند. اکثر آکاردئون های جدید امروزی – البته نه همه آنها – مجهز به دکمه هایی هستند که قادر به اجرای کلیه آکورد ها می باشند.

تاریخچه
آکاردئون یکی از چندین اختراع اروپایی ها در اوایل قرن نوزدهم است. در حقیقت سازی با نام آکاردئون (accordion) اولین بار در سال ۱۸۲۹ توسط شخصی به نام Cyrill Demian در وین ارائه شد، جالب است بدانیم این ساز در ابتدا “eoline” نامیده می شد و بعدها در دست نویس های افراد به زبان های مختلف “accordion” جایگزین آن شد.

ساز Demian شباهت اندکی به آکاردئون های امروزی داشت: تنها یک کی بورد در سمت چپ آن قرار داشت و سمت راست به هدایت و کنترل bellow ها اختصاص داشت. خصوصیت برجسته این ساز این بود که با یک کلید می توانست یک آکورد کامل را اجرا کند، به علاوه عمل فشردن و بیرون کشیدن bellow ها آکورد دیگری را تولید می کرد و بدین ترتیب امکان نواختن دو آکورد مختلف با یک کلید، فراهم می شد.

در آن زمان مدت ها بود که در وین از “ساز دهنی ” استفاده می شد که عملکردی مشابه با آکاردئون داشت. آکاردئون با دست چپ نواخته می شد و به عنوان یک ساز به اندازه کافی کوچک و سبک بود که مسافران آن را همراه خود به مکان های مختلف حمل کرده و در مواقع لازم به منظور همراهی با آواز مورد استفاده قرار دهند.

در سال ۱۸۲۹ شخصی با نام Sir Charles Wheatstone سازی با نام ” concertina” را ارائه کرد، که نوعی آکاردئون کوچک بود، متعاقبا در سال ۱۸۳۱ نیز Sir Charles Wheatstone سازی با نام ” flutina” را عرضه کرد. در آن دوران شهر های لندن و وین روابط موسیقیایی نزدیکی با یکدیگر داشتند و اغلب نوازندگان با فاصله زمانی کوتاهی در این دو شهر به اجراهای یکسان می پرداختند.

flutina و concertina ساختار داخلی تقریبا مشابهی را دارا بودند، اما در flutina کلیدها با دست راست کنترل می شدند در حالیکه در concertina این عمل با دست چپ انجام می گرفت. آنچه که امروز آکاردئون نامیده می شود، در حقیقت نتیجه ترکیب این دو ساز است.

با گذشت زمان ابداعات بسیاری بر روی این ساز به اجرا در آمد، از آن جمله می توان به توسعه سیستم کی بورد و مکانیسم سوئیچ کردن بر اصوات مختلف در هنگام اجرا اشاره کرد.

آکاردئون امروزه در جنوب برزیل – در Rio Grande do Sul – بیش از دیگر نواحی توسط گروههای نوازندگان محلی مورد استفاده قرار می گیرد. از نوازندگان اصلی این خطه می توان به افرادی چون :
Luciano Maia, Arthur De Faria, Leonel Gomez, Edilberto Bérgamo و Renato Borgetti اشاره کرد.