گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آرام خاچاطوریان، موسیقی ارمنی برای تمام دنیا

آرام خاچاطوریان (Aram Khachaturian) آهنگساز برجسته که بخش عمده ای از موسیقی کلاسیک قرن بیستم به آثار او تعلق دارد، نامی آشنا در عرصه موسیقی جهان است که امروزه آثارش را به کرات از رادیو، تلویزیون و سینما می شنویم. یونسکو نام این هنرمند بزرگ را در زمره سرشناس ترین آهنگ سازان قرن بیستم ثبت نموده و اثر “رقص شمشیر Sabre Dance” از باله معروف ” Gayaneh” او در ابتدای لیست محبوب ترین قطعات هنری عصر ما قرار دارد.

به طور خلاصه از میان آثار او می توان به کنسرتو و کنسرتو- راپسودی هایی برای ویولن، ویولن سل و پیانو، سه سمفونی مختلف و باله های Spartak و Gayane ( که در فیلم اودیسه فضایی ۲۰۰۱ استنلی کوبریک از آن استفاده شده ) به انضمام آثاری در زمینه موسیقی متن فیلم) و سریال های تلویزیونی از جمله The Onedin Line است که در دهه ۷۰ از شبکه تلویزیونی BBC پخش می شد، اشاره نمود.

آرام خاچاطوریان در ششم ژوئن سال ۱۹۰۳ در حومه شهر تفلیس در یک خانواده فقیر ارمنی چشم به جهان گشود. در آن زمان علاوه بر مدرسه موسیقی و سالن اپرای ایتالیایی، بخشی از جامعه موسیقی روسیه – RMC –

نیز در این شهر متمرکز بود. چهره های شاخص فرهنگی و هنری از جمله سرگئی راخمانینف به این مکان آمد و شد داشتند. موسیقی دانان بسیاری در آنجا ساکن بودند که نقش بسزایی در شکل گیری مدارس موسیقی این شهر ایفا نمودند.

خاچاطوریان، خود شهر زادگاهش را “شهر نواها” می خواند. در حقیقت آنچه در این شهر به گوش می رسید ترکیبی از موسیقی ملل مختلف بود که اولین تاثیرات را در شخصیت این هنرمند بزرگ به جای گذاشت، شاید به همین دلیل بود که او همواره از تعصبات بی اساس نسبت به موسیقی ملی کشورش دوری می جست و احترام بسیاری برای موسیقی ملیت های مختلف قائل بود. نگاه گسترده و جهانی خاچاطوریان به موسیقی یکی از ویژگی های بارز آثارش به شمار می رود.

علیرغم توانایی های نهفته بسیار در زمینه موسیقی، خاچاطوریان برای اولین بار درسال ۱۹۲۲ و در سن ۱۹ سالگی با ثبت نام در یک دوره آموزش ویولن سل در مسکو به طور جدی به موسیقی پرداخت. در همان سال او از دپارتمان ریاضی و فیزیک دانشگاه مسکو نیز دیپلم دریافت نمود. استعداد نهفته موسیقی اش سبب پیشرفت بسیار سریع او شد و پس از مدت کوتاهی او به عنوان بهترین شاگرد کلاس، در ارکستر هنرستان موسیقی مسکو به نوازندگی مشغول شد.

برگزاری یک دوره آهنگسازی در هنرستان، بهانه ای برای ورود او به این عرصه بود. پس از فراگیری مهارت های اولیه در رشته آهنگسازی در سال ۱۹۲۹ به هنرستان ملی موسیقی مسکو که توسط Nikolai Yakovlevich Myaskovsky اداره می شد، راه یافت. آشنایی با Sergey Prokofiev در سال ۱۹۳۳ نقطه عطفی برای شکوفایی شخصیت هنری خاچاطوریان بود و آثار این نابغه بزرگ موسیقی، آهنگساز جوان را به شدت تحت تاثیر قرار داد. در عین حال قطعات ساخته شده خاچاطوریان نیز تحسین Prokofiev را برانگیخت و مایه حیرت او شد، تا جایی که آهنگساز جوان را همراه خود به پاریس برد و در آنجا بی درنگ به اجرای آثارش همت گمارد.


خاچاطوریان، شوستاگویچ و پروکوفیف

اولین اثری که از او منتشر شد “Dance” برای پیانو و ویولن بود که بسیاری از خصوصیات سبک منحصر بفرد سازنده اش در آن نمایان بود: خلاقیت و بداهه، تنوع تکنیکی و رد پایی از آلات موسیقی شرقی. خاچاطوریان خود در این باره می گوید :”ویژگی های موجود در کارهایم به موسیقی زمان کودکی ام که به نوعی ریشه در موسیقی شرق دارد، بر می گردد.”

او به تدریج تغییر مسیر داد و به قالب های گسترده تر موسیقی پرداخت. در سال ۱۹۳۲ قطعه “Toccata” را برای پیانو ساخت که تحسین همگان را برانگیخت و یک سال بعد اثر جدیدی به نام “Dance suite” را برای ارکستر سمفونی ساخت. Dmitriy Kobalevskiy در باره این کار می گوید :” اولین اجرای این اثر پویا و جذاب، موفقیت بزرگی برای آهنگساز جوان محسوب شد و بلافاصله او را در زمره بهترین آهنگسازان کشورش قرار داد. ” در حقیقت در این کار خاچاطوریان مهارتش در اجرای آثار ارکستری را به همگان ثابت کرد.

در سال ۱۹۳۵، در تالار موسیقی مسکو اولین سمفونی ساخته شده او به رهبری E. Senkara به عنوان پایان نامه فارغ التحصیلی این آهنگساز جوان، اجرا شد. این اثر در حقیقت پایانی بود بر سال های تحصیل پرثمرش در هنرستان و آغازی بر دوران طلایی و شکوفایی خلاقیت های این آهنگساز بزرگ. کلیه حضار، رسانه های گروهی، همکاران و دوستان او به غنای ملودی های به کار رفته در این سمفونی و اهمیت محتوایی اش معترف بودند.

پس از آن او کار بر روی موسیقی نمایشنامه های مختلف را آغاز نمود، از مهم ترین آثار او در این ژانر می توان به : The Valencian Widow در سال ۱۹۴۰ و Masquerade در ۱۹۴۱ اشاره نمود. او از سینما نیز غافل نماند و آثار ارزنده ای در این زمینه ارائه نموده که فیلم های Pepo و Zangezur بارزترین آنها به شمار می آیند.

استعداد و توانایی های این آهنگساز برجسته بیش از هر چیز در سمفونی هایش قابل ملاحظه است. کنسرتوی پیانو سال ۱۹۳۶ و کنسرتوی ویولن او در سال ۱۹۴۰ آثاری که با استقبال بی نظیر مخاطبان مواجه شدند، از موفقیت های بزرگ زندگی هنری خاچاطوریان محسوب می شود و بیش از هر چیز سبک متمایز و خلاقیت های جسورانه او را در این ژانر به نمایش می گذارند.



khachaturian.am

سحر افشانی

سحر افشانی

دیدگاه ها ۵

  • از مطلبی که در باره آرام خاچاطوریان در سایت
    گذاشتید خیلی ممنون
    کاش قطعات معروف آنرا در سایت می گذاشتید

  • سلام. ممنون از مطلبی که درباره آرام خاچاطوریان در سایتتون گذاشتید. لطفاً‌از جشنواره‌ای هم که به نام او در گرجستان برگزار شد و یک ایرانی نفر اول این جشنواره شد نیز مطلب تهیه نمایید و در سایتتون بگذارید.

  • با سلام به هنر و با درود بر هنرمند
    بسیار خوشحالم که از این استاد بزرگ در این صفحه یاد کردید.
    mille grazie
    ciao

بیشتر بحث شده است