علی نوربخش
۱۶- ضبط تمرین موسیقی چگونه می تواند به نوازنده کمک کند؟
از آنجا که بسیاری از نقاط قوت وضعف درهنگام تمرین و اجرا وجود دارد که
نوازنده به دلایل مختلف از وجود آنها ناآگاه است، ضبط تمرین و شنیدن آن به دقت، می
تواند بعنوان یک ابزار کنترل کننده نوازنده، کمک شایانی به شناسایی نقاط قوت وضعف
موجود در کار او نماید. اما بهتر است به دو مورد دقت نماییم:
نکته نخست، توجه داشته باشیم که: اگر از طریق دستگاه ضبط صوت و بوسیله نوار کاست(روش مغناطیسی)
تمرینها را ضبط و یا پخش می کنیم، این امکان می تواند بوجود آید که موسیقی در” قسمت
هایی” از طول زمان ضبط و پخش اجرایش، کندتر یا تند تر از تمپوی اصلی خوانده شود، که
ناشی از دلایلی مثل: وجود ایراد در دستگاه ضبط صوت و یا کیفیت نامرغوب نوار کاست
است و در نتیجه بوجود آمدن این ایرادات، اجرای اصلی دستخوش تغییرات صدایی خواهد
گشت.
در بعضی مواقع نیز، دستگاه ضبط صوت” کل” یک نوار کاست را، سریعتر یا
کندتر از سرعت انتخابی که در آن موسیقی ضبط شده، پخش می کند. در این حالت به علت
آنکه کل اجرا و یا در واقع تمامی نت ها باهم، به سرعتی بیشتر یا کمتر از تمپو اصلی
خود رسیده اند، تمامی اجرا با سرعتی غیر واقعی شنیده می شود و شنونده در محاسبه
“تمپوی اصلی” موسیقی اجرا شده دچار اشتباه می شود.
در حالت اخیر، بدلیل
آنکه این تغییر سرعت برای همگی نت ها و بصورت یکسان اتفاق افتاده، نسبت زیرو بمی نت
ها به یکدیگر، بازهم حفظ می گردد. اما تمپو موسیقی پخش شده توسط دستگاه نسبت به
تمپو انتخابی اصلی، جابجا خواهد گشت .
اگر برای ضبط از (روش های دیجیتالی)
مانند کامپیوتر استفاده کنیم، غیر از آنکه چنین مشکلاتی بروز نمی کند و موسیقی ضبط
شده نیز در اثر بارها و بارها شنیده شدن تغییر کیفیت نخواهد داد، امکان استفاده از
نرم افزارهای صوتی کامپیوتری نیز وجود خواهد داشت و می توان از امکانات فراوان
آنها، در بررسی تمرین ضبط شده توسط نوازنده یا اجراهای ضبط شده از موسیقی دان های
دیگر بهره برد.
(مانند استفاده از منحنی موج موسیقی و جدا نمودن قسمت هایی
از موسیقی از کل آن با استفاده از این منحنی و بررسی دقیق آن قسمتها و اعمال
تغییراتی مثل پایین آوردن تمپوی آن و…)
امروزه کامپیوتر و نرم افزارهایش
امکانات بسیاری را در اختیار نوازندگان قرار می دهد که متاسفانه استادان و
نوازندگان قدیمی به علت نبود این امکانات، از آنها محروم بودند. آنان برای رسیدن به
نتیجه در برخی از مسائل اجرای موسیقی، زحمات بسیاری را متحمل می شدند که امروزه با
پیشرفت دانش نرم افزارهای صوتی درکامپیوتر، رسیدن به نتایج بسیار آسانتر و سریعتر
شده است.
نکته دوم اینکه، حتی دو اجرای پشت سر هم از یک قطعه و از یک
نوازنده دقیقا با یکدیگر یکسان نیست و به عبارت دیگر ” هر لحظه، کیفیت خاص خود را
دارد.”
بنابر این درهر بار ضبط از اجرای یک موسیقی، بایستی دانست که این
خصوصیات بیشتر مربوط به همان دفعه از اجرا هستند و ممکن است در دفعات بعدی تا حدودی
تغییر یابند. ( البته طبیعی است که هر چقدر به نواختن قطعه مسلط تر شویم، تفاوت ها
بین دفعات مختلف اجرای آن کمترمی گردد.)
با این وجود، نمی توان پس از
شنیدن ضبط یکی از دفعات تمرین، یک حکم کلی درباره نحوه نواختن قطعه صادرکرد، بلکه
اگر نقاط قوت و ضعف چندین بار در ضبط ها و اجراها تکرار شدند، آنگاه می توان به
نتیجه گیری درباره وجود و چگونگی آنها رسید.
۱ نظر