نوشته ای که پیش رو دارید، گفتگوی مفصل هشت ساعته ای با زنده یاد پرویز یاحقی است با حضور آقایان فریدون ناصری، احمدرضا احمدی، مجتبی خوش ضمیر و مسعود مسعود. این نشست در تاریخ یکشنبه یازده مهر ۱۳۶۱شکل گرفته و ضبط شده است. این گفتگو به دلیل صریح و بی پروا بودن، در نوع خود بی نظیر است و به همین خاطر ارزش تاریخی و گفتمان شناسی ویژه ای دارد. فایل صوتی این گفتگو توسط آقای سهیل زرین پور دانش آموخته موسیقی پیاده سازی شده است. در اینجا لازم است از همکاری آقای رضا شفاف نیز به خاطر همراهی در پیاده سازی ابتدای این مصاحبه تشکر کرد. (سردبیر)
فریدون ناصری: در مورد این که مرحوم استاد حسین یاحقی، چه طور ویلن را شروع کردند و نت خوانی را از که یاد گرفته اند، داخل پرانتز این را ذکر کنم که مرحوم صبا و همچنین مرحوم یاحقی زیر نظر مرحوم کلنل وزیری کار کردند.
پرویز یاحقی: به عرضتان برسانم که کلنل وزیری نت را به همراه انجمن اخوت به ایران آوردند و و از آن دوره به بعد، اساتید زیادی همچون استاد صبا و یاحقی که نت بین المللی را می دانند، لاجرم و طبیعتا، نت نویسی بین المللی را از آن مکتب آموختند. استاد یاحقی تنها از نظر یادگیری نت و نه موسیقی ایرانی و ردیف های موسیقی ایرانی، شاگرد کلنل وزیری بوده است.
این نکته را خدمت تان کاملا روشن کنم که آقایان اساتید از طفولیت، سیر فراگیری کار خود را آغاز نمودند (از زمانی که سن آنان کفایت می کرده است) که به دلیل آن که هم دوره ی من نبوده اند، جزئیات آن را نمی دانم. به صورت سینه به سینه از استادشان همچون مرحوم اسماعیل زاده و دیگران می آموختند. در این میان ناگهان کلنل وزیری از خارج می آید و دست به فعالیت ها و اقداماتی در رشته ی موسیقی می زند و نت بین المللی را عرضه می کنند و آنانی که استعداد و علاقه داشتند رو تشویق می کرده و آقایان هم یاد می گیرند. نه این طور که شما فکر کنید از همان ابتدا نزد کلنل وزیری موسیقی را فرا می گیرند. از ابتدا موسیقی را به همان سبکی که مرسوم بوده (سینه به سینه) می آموختند و بعد در وسط کار کلنل وزیری تشویق می کنند و کسانی چون ایشان و دیگران مثل مرحوم خالقی که خودشان در کتابشان به این نکته اشاره کرده اند، نت موسیقی را از کلنل وزیری می آموزند.
فریدون ناصری: تا جایی که من یادم است، پوزیسیونی که برای گرفتن و نواختن ویلن نوازنده های قدیمی داشتند از جمله مرحوم حسین یاحقی با پوزیسیونی که شما دارید فرق می کند. در حالی که شما ویلن را با ایشان شروع کردید. علت چیست و روش نواختن را شما از چه کسی یاد گرفته اید؟
پرویز یاحقی: در میان نکات اولیه اشاره ای به این موضوع شد. من وقتی به آثار گذشتگان و همچنین آن چه که اساتید به من می آموختند توجه می کردم (به خصوص در دوران نوجوانیم) متوجه نکته ی عجیبی شدم و آن عبارت بود از مشابهت فراوانی که بین نوازندگی ها وجود داشت. نه از نظر سبک نوازندگی بلکه از نظر قطعه و آن گوشه ای که در موسیقی ایرانی اجرا می شد. بدین معنی که در ردیف ها برای مثال صرف نظر از قطعات و ریزه کاری ها اگر به کسی سه گاه آموخته شده بود؛ درآمد سه گاه، زابل، مویه، مخالف، مغلوب و گوشه های دیگری مثل حزین و غیره، هنگام اجرا شدن آن ها اکثرا متوجه می شدم که آن قطعه با یک حالت به خصوصی اجرا می شد. البته سبک نوازندگی ها متفاوت بود اما می دیدم همان مویه ای که برای مثال مرحوم عبد الحسین خان شهنازی نواخته است در یک صفحه در مقایسه با آن کسی که هم ویلن یا سنتور می نوازد دقیقا به یک شکل اجرا می شود.
۱ نظر