گفتگوی هارمونیک
برای نخستین‌بار پارتیتور یک اثر ارکستری از هرمز فرهت، آهنگساز و موسیقی‌شناس ایرانی به چاپ رسیده است. این اثر که «راپسودی مازندرانی»نام دارد از جمله نخستین ساخته‌های هرمز فرهت به شمار می‌رود. پژمان اکبرزاده در پیشگفتار این اثر نوشته است: «راپسودی مازندرانی در سال ۱۹۵۸ / ۱۳۳۷ بر پایه سه ترانه محلی از استان مازندران نوشته است. این اثر برای نخستین‌بار در سال ۱۹۷۰ / ۱۳۴۹ با ارکستر سمفونیک تهران به رهبری فرشاد سنجری اجرا شد.»
در حال حاضر هیچ ضبطی از این پارتیتور پنجاه صفحه‌ای که برای ارکستر سمفونیک نوشته شده موجود نیست.
هرمز فرهت (متولد ۱۳۰۷ خورشیدی در تهران) پس از فراگیری مقدمات موسیقی در ایران، راهی آمریکا شد و در رشته‌های آهنگسازی و موسیقی‌شناسی تحصیل کرد. پایان‌نامه دکتری او با عنوان «مفهوم دستگاه در موسیقی ایران» در سال ۱۹۹۰ / ۱۳۶۹ به‌وسیله انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر شد و اکنون جزو معتبرترین منابع پژوهشی درباره موسیقی دستگاهی ایران به‌شمار می‌رود.
فرهت سالها در ایران، اروپا و آمریکا به تدریس مشغول بوده و اکنون دوران بازنشستگی خود را در دوبلین می‌گذرانَد. او آثار گوناگونی برای پیانو، گروه‌های مجلسی، آواز و ارکستر نوشته است که از بیشتر آنها ضبطی در دسترس نیست.
در سال ۱۳۹۵ در آستانه نود سالگی هرمز فرهت سه کوارتت زهی از او در تهران و سنت پیترزبورگ ضبط و به صورت سی.دی منتشر شد. این کوارت‌ها سالها پیش زمانی که آهنگساز در آمریکا زندگی می‌کرد ساخته شده بودند. امسال نیز سه اثر پیانویی از او به نام‌های «توکاتا» و سونات برای پیانو (شماره ۱ و ۲) در آلبومی به نام «پاییز ایران» با نوازندگی مری دالی در اروپا منتشر شد.
پارتیتور «راپسودی مازندرانی» به تازگی توسط «شبکه ایرانیان هلند» و با پشتیبانی گروه کوچکی از دوستداران موسیقی ایران به چاپ رسیده است. هدف اصلی از این کار، اهدای اثر به کتابخانه‌های دانشگاهی، جلب توجه بیشتر به آثار آهنگسازان پیشکسوت ایرانی و زمینه‌سازی برای اجرای آنهاست. دسترسی نداشتن به ضبط اثری که بیش از نیم قرن پیش توسط یکی از مشهورترین آهنگسازان معاصر ایران ساخته شده نشانه‌ای است از فقر شدید برای مطالعه آثار گروهی بر مبنای موسیقی ایران؛ انگیزه‌ای که سالها پیش موجب شد حسین دهلوی شخصا به چاپ پارتیتور تعدادی از آثارش دست بزند. اجرای «راپسودی مازندرانی» از هرمز فرهت به توجهی جدی نیاز دارد
دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس (یو.سی.اِل.اِی) یکی از نخستین دانشگاه‌هایی است که «راپسودی مازندرانی» را به کلکسیون کتابخانه خود افزوده است. اجرای این اثر نیازمند توجه جدی هنرمندان و هنردوستان ایرانی است که یا امکانی برای اجرا و یا پیشتیبانی مالی برای ضبط آن را دارند.
گفتگوی تلویزیونی با هرمز فرهت درباره انتشار آثارش و همچنین دیدگاه‌هایش در زمینه کاربرد موسیقی ایرانی در آهنگسازی را در اینجا ببینید.
۱ نظر