علیرضا میرعلی نقی
آلبوم های علی اکبر گلپایگانی هنوز هم فروش خیره کننده دارند. این را یکی از بزرگترین توزیع کنندگان سی دی و نوار در مرکز پخش آثار صوتی در ایران (در لاله زار) می گوید و همینطور در تایید یکی از مسئولان ارشد موسیقی کشور که آمار و ارقام و گزارشات مستند را در کشوی میز خود داشت. رقم ها به سختی باور کردنی است و تازه حساب کپی های خانگی و غیر قانونی سواست. رمز گشائی این ماندگاری درخشان را با دو سه جمله ساده نمی توان بیان کرد. خوانندگان دیگری هم هستند که نامشان به اندازه گلپایگانی خاطره انگیز و نوستالژیک است و تازه اجازه کنسرت در داخل کشور را هم دارند ولی فروش آلبوم هایشان قابل مقایسه با گلپا نیست.
خوانندگان نسل های بعد که جای خود را دارند و به استثنای علیرضا افتخاری باز هم رقم فروش آلبوم های هیچکدام از آنها قابل مقایسه با گلپا نیست.
اکبر گلپایگانی سی سال از حق خواندن در رادیو تلویزیون و صحنه کنسرت محروم است. حقی که آفریننده صدای خوش به او بخشیده بود نه ارباب قدرت و حکومت. بیشتر از پنج سال {در زمان انتشار این نوشته} نیست که تعدادی از آلبوم هایش آن هم با وساطت برخی مسئولان هنر دوست و هنرمند در دیگر مراکز مربوط به امر موسیقی در کشور در ذکر اهمیت موضوع به روسای رده های بالا -نه اعضای شورای موسیقی نهادها- مجوز انتشار گرفته است.
اگر چه در خارج از کشور کنسرت می دهد و مخاطبان انبوه و پرشوری دارد (نمونه اش با هنرمند سنتور نواز سرشناس میلاد کیائی) زنگ و جلای حنجره دوران جوانی جای خود را به حال و تاملی افزون تر از پیش بخشیده و نشان می دهد که گلپایگانی در سال های پرمخاطره پس از پنجاه سالگی (برای حرفه حساس خوانندگی) از توانائی های جسمی و ذهنی خود به جدی مراقبت کرده است. برای نشستن بر صدر صدای خوش اصلا و ابدا کافی نیست.
بسیار شرط های دیگر هم لازم است که هر کس نمی تواند همه آنها را داشته باشد. در سی دی «موی سپید» تعدادی از خاطره انگیز ترین ترانه هایی که گلپایگانی خوانده با ارکسترهای سی و چند سال پیش (ارکسترهای محمد حیدری، فضل الله توکل، اسدالله ملک و… البته در پشت جلد سی دی تازه منتشر شده متاسفانه ناشر بی دقتی کرده و اسامی نوازندگان نسل جدید را آورده که هیچ ربطی به این آثار ندارند) می شنویم.
تنوع ملودی های شیرین سلیقه در انتخاب مضمون شعر و انتخاب لحن های موثر و دلنشین از اولین جلوه های هنر خوانندگی اکبر گلپایگانی است.
متاسفانه صرف نظر از فضای انقلاب، خود موزیسین ها نگاه حذفی به دیگری داشتند که به سالها قبل انقلاب بر می گردد. حذف گلپایگانی از برنامه های جشن هنر شیراز ، عدم پخش آوازهایی از ایرج و گلپایگانی در برنامه گلچین هفته به مدیریت هوشنگ ابتهاج نمونه هایی از این رویکرد حذفی است. در واقع مرکز حفظ و اشاعه کانون “شیطان سازی” آن “دیگرانی” شده بود که قرائنی دیگر از موسیقی ایرانی داشتند. رقابت های شخصی هم در این حذف فیزیکی بدون شک نقش داشت. نمونه تاسف بار آن براساس گفته جناب کرامتی در گفتگو با مجله تجربه ، متوجه مرحوم شجریان است. جناب کرامتی به تفصیل نقل کرده بودند که قرار بر آن شد نمونه هایی از آواز گلپا و ایرج که هنوز به طور رسمی رفع ممنوعیت نشده بودند در آلبوم صد سال آواز قرار گیرد و پس از ۲۳ سال صدایشان به گوش شنوندگان برسد. بنا به گفته جناب کرامتی مرحوم شجریان خود به دفتر موسسه ماهور رفته و خواهان حذف آواز گلپا و ایرج از این آلبوم شدند. متاسفانه این لکه ننگ تا همیشه در کارنامه اجتماعی مرحوم شجریان خواهد بود چرا که ایشان حاضر به تحمل پخش آوازی از رقبای پیشین خود ، پس از ۲۳ سال ممنوعالکاری نشدند.