علیرضا میرعلی نقی
افتخاری، هنرپیشه‌ای پراستعداد است که قابلیت اجرای هر نقشی را در دنیای آواز ایرانی دارد. از ردیف‌خوانی در مکتب اصفهان تا ترانه‌‌های مردمی تهران چهل سال پیش؛ حالت‌های صدای افتخاری در این نوار، گویای فهم او از کاراکتر موسیقی‌ای است که بازخوانی و اجرا می‌کند و این کیفیت، بیشتر با شنیدن قابل توضیح است تا با نوشتن و حرف زدن درباره آن.
به‌عنوان نمونه، مقدمه «سنگ خارا» به ابتکار تنظیم‌کننده آن، در فضایی خالی از ساز و ارکستر، تنها با صدای خواننده شروع می‌شود و این تکه که شاید کمتر از یک دقیقه است، در حد خود، نشان‌دهندۀ خصوصیاتی است که برای توصیف توانایی اجرای علیرضا افتخاری گفته شد. در این نوار، خواننده و ارکستر در تعادل هستند.
خواننده بیهوده صدا را بلند نمی‌کند و از «زنانه‌خوانی» نیز دور می‌شود، ارکستر سر و صدا و هلهله نمی‌کند و در یک مجموعۀ صوتی ظریف و خوش‌نوا، زیبایی‌های ملودی را نشان می‌دهد. ساز‌های زهی سلیس و خوش‌صدا نوشته شد‌ها ند و ارکستر مزاحم صدای خواننده نیست. «مکان طلایی» صدای افتخاری در نظر گرفته شده است ـ ساز‌های ایرانی و غیر ایرانی در ترکیب و همنشینی‌ای بسیار آشنا و آکنده از روحیه ایرانی، و با یادآوری‌ای متعادل از صدا، حال و هوای ارکستر‌های قدیمی، عمل می‌کند.
از پیانو (با اجرای سامان احتشامی)، سازی که در موسیقی عصر تجویدی نقش اساسی و پایه ای داشت، استفاد‌ه ای ظریف و به اندازه شده است. صدای سنتور و ترمولو‌های غالباً ناخوشایندی که بی‌ربط با این نوع موسیقی و حال و هوای آن است، در این نوار شنیده نمی‌شود. هنر تک‌نوازی ویولن هنرمند فقید، زنده‌یاد مجتبی میرزاده ـ که احتمالاً در این نوار نقشی به یاد ماندنی داشته است ـ به لطف و جذابیت اثر می‌افزاید.
تنظیم‌های بهزاد خدارحمی از این قطعات از بهترین تنظیم ها‌یی است که در بازسازی این‌گونه آثار شنیده ایم. در تنظیم‌های او، صدای ارکستر نه یونیسون است و نه گرفتار فشار هارمونی تحمیلی و سردی که در بعضی تنظیم‌ها از آثار قدیمی می‌شنویم. خدارحمی کاراکتر واقعی این نوع موسیقی را به‌خوبی حس کرده و امکانات صدای خواننده و ارکستر را می‌شناسد.
در یادداشتی که به قلم منوچهر آزادی، تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار این نوار نوشته شده، می‌خوانیم که تهیه آلبوم‌های دیگری با این اندیشه و چنین طرز کاری در برنامه‌‌های مؤسسه فرهنگی ـ هنری نی‌داوود است. اگر نتیجه کار در آلبوم‌های بعدی هم به همین اندازه مطلوب باشد، با شوق می‌توان از تاریخ‌ِ انتشار مجموعه‌‌های بعدی سؤال کرد.
۱ نظر