گفتگوی هارمونیک
کتاب آموزش ساز هندپن (هنگدرام) با نگارش و اجرای تصویری مهدی دیزانی توسط نشر خنیاگر منتشر شد. هنگ درام، هندپن یا ساز هنگدرام (Hang Drum) نوعی ساز کوبه‌ای است در طبقهٔ خود صداها است، که برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ توسط فلیکس روهنر و سابینا شارر در شهر برن در کشور سوئیس ساخته شد.
در پشت جلد کتاب دربارۀ معرفی این اثر می‌خوانیم:
هَندپَن (هَنگ‌درام) از سازهای کوبه‌ای کوک‌شونده است که در سال دو هزار میلادی، پس از سی سال تحقیق، توسط فلیکس روهنِر و سابینا شارِر، صاحبان کمپانی پانارت در بِرن سوئیس، اختراع شده و از موفق‌ترین و محبوب‌ترین سازهای ابداعی در سال‌های اخیر است که به‌سرعت توانسته در دل مردم جهان جا باز کند. صدای آرامش‌‌بخش، پُر از هارمونیک و غنی آن باعث محبوبیتش در جهان شده و رنگ جدیدی به بسیاری از سبک‌های موسیقی افزوده است.
در کتاب حاضر مؤلف جُنگی از مطالب مربوط به هَندپَن، از تاریخچه، تشریح ساختار، فرایند ساخت، انواع مدل‌ها، کوک‌کردن، نحوۀ محافظت و انواع متدهای آموزش آن‌را تألیف کرده است.
در متدهای غربیِ آموزش هَندپَن بیشتر از الگوهای تصویری یا حروف استفاده می‌شود که درک دقیقی از ریتم را به نوآموزان موسیقی ارائه نمی‌دهند. مؤلف در کتاب حاضر، با روش ابداعی خود، که نتیجۀ ده سال ممارست اوست، هم از نت‌نگاری خطوط حاملِ سازهای کوبه‌ای بهره برده و هم شماره‌گذاری ساز هَندپَن، که برای هر نوع هَندپَن قابل استفاده است و در هیچ‌یک از متدهای غربی تا به حال استفاده نشده است. کتاب حاضر برای هنرجویان مبتدی طراحی شده و ضمن تدریس گام‌به‌گام هَندپَن هنرجو را با ریتم‌خوانی و ریتم‌های مختلف نیز آشنا می‌کند. در لوح فشردۀ همراه کتاب اجرای تصویری تمامی درس‌ها درج شده است تا هنرجویانی که دسترسی به معلم ندارند بتوانند از این مجموعه به‌عنوان خودآموز بهره بگیرند.
مؤلف در مقدمۀ خود در این کتاب می‌نویسد:
کتاب حاضر کار ده سال تحقیق و ممارست بر ساز خلاقانۀ هَندپَن است که بیست سال است پا به عرصۀ موسیقی نهاده است. این ساز در اروپا به اشکال و سبک‌های گوناگونی تدریس می‌شود که هریک گویای هدفی در فراگیری این ساز هستند و نمی توان گفت کدام‌یک نسبت به دیگری برترند اما بعضاً روش‌های تکنیکی پیچیده‌ای دارند.
این ساز فراتر از یک ساز ملودیک یا ریتمیک است و آموزش‌های تصویری برای کسانی که قبلاً آموزش موسیقی را فرا گرفتند شاید مناسب و روان باشد، اما برای آموزش و انتقال جان مطلب به هنرجویان مبتدی قطعاً مشکل‌آفرین است و هنرجوی مبتدی را که به موسیقی آگاهی کامل ندارد نمی‌توان با مِتُدهای تصویری یا تنها فقط با شماره‌گذاری نت‌ها به درک صحیح ریتم و ملودی رساند.
نگارندۀ کتاب مدت ده سال با این ساز در جنگ و گریز بوده تا با ابداع یک سبک آموزش بسیار روان، تکنیکی و جامع هنرجویان را به ادامۀ مسیر آموزش این ساز دلنواز علاقه‌مند کند و نیز با ریتم‌های مختلف و ملودی های زیبا آشنا سازد.
ساز هَندپَن بسیار پیچیده و تکنیکی است و تفریح و لذت‌بردن از شنیدن صدای گوشنواز آن فقط یک بُعد این ساز است. سازی است که با نواختن آن در آنِ واحد هم ملودی با بهترین کیفیت و هم ریتم با لمس ساز در ذهن تداعی می‌شود، درصورتی‌که در سازهای دیگر درک عمیق ریتم و ملودی به‌این صورت‌هم‌زمان میسر نیست. به توصیۀ نگارنده برای درک عمیق ریتم، ملودی و نیز با شناخت ضرب‌های قوی و ضعیف ریتم‌های مختلف بهتر است هنرجو ابتدا این ساز را آموزش ببیند تا به حس عمیقی از تلفیق ریتم و ملودی در ذهن خود برسد و سپس فراگیری ساز اصلی خود را آغاز کند.
سی سال تجربۀ نگارنده در تدریس سازهای تار، سه‌تار (ملودیک) و سازهای کوبه‌ای (ریتمیک) موجب شد در نگارش این کتاب از تجربیات گذشته بهرۀ فراوان ببرم و در طراحی نت‌نویسی آن از خط موسیقی سازهای کوبه‌ای و شماره‌گذاری نت‌ها بر ساز هَندپَن استفاده کنم که روشی جدید در نت‌نگاری و آموزش این ساز محسوب می‌شود.
محتوای کتاب بسیار روان است و هنرجو گام‌به‌گام با تکنیک‌های اولیۀ این ساز آشنا شده با تمرینات دقیق روزانه می‌تواند به‌راحتی تکنیک‌های آن‌را فرا گیرد و نیز از نواختن آنها لذت ببرد. در جلد اول، ابتدا هنرجو با تاریخچۀ کامل این ساز و نحوۀ نگهداری آن آشنا می‌شود و در ادامه تئوری مقدماتی، ریتم‌خوانی، تمرینات آموزشی و تکنیک‌های اولیۀ ساز را آموزش می‌بیند. درس‌ها کوتاه طراحی شده‌اند تا هنرجو راحت‌تر آنها را حفظ کند و به‌مرور زمان حرکت دستانش روی ساز روان‌تر و سریع‌تر شود. در جلد دوم هنرجو با تکنیک‌های پیشرفته‌تر و انواع آکوردهای موجود در این ساز و مدولاسیون به گام‌های ماژور و مینور همسایه و نیز با اِفِکت‌های کوبه‌ایِ تکنیکی آشنا خواهد شد.
مراکز پخش این کتاب موسیقی عارف (۳۳۹۷۶۴۳۰)، انتشارات سرود (۸۸۳۱۸۵۹۲)، موسیقی عرفان (۷۷۶۳۸۹۲۲)، انتشارات پارت (۶۶۴۰۵۶۲۷) و مرکز موسیقی بتهوون شیراز (۰۷۱۳۲۲۹۸۷۶۹) است.
۱ نظر