ضیاالدین ناظم پور
با این توصیف روانگردان ترین قطعات موسیقی کلاسیک کدامند؟ قطعات زیادی برای انتخاب وجود دارد. به عنوان اولین اثر شما را به یک کار پیانوی اتمسفریک از کلود دبوسی آهنگساز فرانسوی که ۱۰۰ سال پیش‌تر درگذشته است ارجاع می‌دهم.
بادبان (Voiles) اثر دبوسی
دبوسی در مجموعه ای از قطعات انقلابی‌اش احساس جدیدی را درموسیقی کلاسیک ایجاد کرد و به نظر می رسد که او موسیقی خود را از قواعد سخت گیرانه‌ای که در گذشته به آنها پایبند بوده (بیشتر قواعد ژرمنیک) آزاد کرده‌است. مهمترین کار او در ۱۸۹۴ «پرلود برای بعد از ظهر فاون» (۱۱) بود که در آن خلق و خوی موسیقی آسیایی را با مواد موسیقی رمانتیک غربی (آکوردهای مینور، آکوردهای تعلیقی، زبان هارمونیک رمانتیسیسم) درهم آمیخت تا لحنی ایجاد کند که به نظر می‌رسد جریانی آزاد در موسیقی است، چیزی شبیه کلیدوسکوپ (۱۲) همانطور که الکس راس در کتاب خود : «سکوت صداست» (۱۳) این نگرش به ساخت موسیقی را به راگاهای هند و برخی آثار واگنر و اشتراوس نیز نسبت می دهد.
در سال ۱۸۸۹ دبوسی که در نمایشگاه جهانی پاریس شرکت کرده بود برای اولین بار موسیقی اندونزیایی «گاملان» (۱۴) آشنا شد. این اثر که تأثیر عمیقی بر او گذاشته بود او را بر آن داشت که به دنبال راه هایی برای تلفیق صدای سازهای کوبه‌ای از دنیاهای متفاوت موسیقی در ساخته های خود باشد، درست مانند گروه بیتلز که موسیقی هندی را در اواسط دهه شصت وارد موسیقی خود کردند.
در این اثر دبوسی از گام پنتاتونیک استفاده کرد و همانطور که هوارد گودال (۱۵) در کتاب «داستان موسیقی» (۱۶) توضیح می‌دهد دبوسی به آکوردهایش اجازه می داد بدون رعایت قوانین کلاسیک (تهیه و حل) در کنار هم معلق باشند و با یکدیگر تداخل و هم‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍پوشانی داشته باشند. نتایج بررسی روی دو قطعه کوتاهی که او بین سال‌های ۱۹۰۳ تا ۱۹۰۹ برای پیانو نوشته است بتکده ها (Pagodes) و بادبان (Voiles) خیره کننده هستند چرا که شنیدن این دو قطعه تا حد زیادی آثار موسیقی‌های توهم زا را در شنونده ایجاد می‌کند.
راب چپمن (Rob Chapman) که کتابی در خصوص رنگ‌ها و توهمات دارد، می‌نویسد: «مقدمه وحشت اانگیز دبوسی با لحن جاوه‌ای، همان جذبه ای بود که راجر مک گوین، دیوید کراسبی (David Crosby)، جورج هریسون (George Harrison) و بسیاری دیگر هنگام شنیدن موسیقی راوی شانکار تجربه کردند.
پی نوشت
۱۱- Prélude à l’après-midi d’un faune
۱۲- یک اسباب بازی شامل لوله‌ایست که درون آن آینه ها و تکه های شیشه یا کاغذ رنگی وجود دارد و هنگامی که لوله به سمت نور گرفته شود و از سوراخ آن درونش را نگاه کنیم بازتاب‌های نور الگوهای متغیر و زیبایی را را ایجاد می کنند.
۱۳- The Rest is Noise
۱۴- گتملان (Gamelan) ارکستر موسیقی سنتی مردم جاوه ای (Javanese)، سوندانی (Sundanese) و بالی (Balinese) و از اندونزی است که در این ارکسترها عمدتن از سازهای کوبه‌ای بخصوص متالوفن‌هایی مانند کندهنگ (Kendhang) استفاده می‌شود.
۱۵- howard goodall
۱۶- Story of Music
۱ نظر