گفتگوی هارمونیک
کتاب «بررسی و تحلیل تکنیک‌های آوازی مقام‌های لو و هَرایی» به تالیف مژگان چاهیان منتشر شد. لو و هرایی دو نوع مقام آوازی با متر آزاد در موسیقی شمال خراسان‌اند. سوابق تاریخی نشان می‌دهد که در مضمون آنها حالات روانشناختی با گرایش غم غربت، ویژگی‌های تمثیلی زبانی و روایت اساسی‌ترین نشانه‌های قومی یافت می‌شود. این دو مقام همچنین دارای مشخصاتی هستند که آنها را به عنوان آوازی خاص متعلق به شمال خراسان معرفی می‌کند.
در این پژوهش پس از سفر به شمال خراسان و جمع‌آوری و طبقه‌بندی انواع لو و هرایی، تحلیل فنی انجام پذیرفت. مشخصات فنی لو و هرایی همچون جملات، موتیف‌های آوازی، دینامیک، گردش فواصل و اجزاء دیگر مانند تحریرها و نحوه‌ی تنفس خواننده بررسی، اندازه‌گیری و تحلیل شده است.
کتاب در نهایت مجموعه‌ای از ویژگی‌های موسیقایی و فرهنگی این نغمات را با تبعیت از عنوان رساله – بررسی و تحلیل تکنیک‌های آوازی مقام‌های لو و هرایی- پیش رو گذاشته است.
در این کتاب که حاصل پژوهش میدانی مژگان چاهیان در شمال خراسان است، علاوه بر آوانگاری و تحلیل نمونه‌هایی از مقام‌های لو و هَرایی با اجرای زنده یاد سهراب محمدی، روشن‌علی گل‌افروز، عیسی قلی پور، حسین ولی‌نژاد و حسین عزیزی‌پور به همراه نمونه‌های صوتی که توسط نویسنده کتاب ضبط شده، به موقعیت جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی، قوم‌‌نگاری و شناخت کلی موسیقی شمال خراسان نیز پرداخته شده است.
کُرمانج ها یکی از اقوام اصیل ایرانی و از نژاد کرد هستند که در دوره صفویه به دلیل مهاجرت اجباری در شمال خراسان سکونت داده شده اند.
لو و هَرایی، که دو نوع مقام آوازی با متر آزاد در موسیقی شمال خراسان اند، با فرهنگ اقوام کرد آن منطقه نسبت معین دارند و یکی از اجزای مهم فرهنگی آنان به شمار می آیند. این دو مقام آوازی تاکنون مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است.
مژگان چاهیان درباره این کتاب می نویسد: «از آنجایی که همواره مشتاق فراگیری تکنیک های آوازی در موسیقی ایرانی بودم، تصمیم گرفتم بر روی موسیقی آوازی شمال خراسان پژوهش کنم.
این نوع موسیقی آوازی دارای جنبه های گوناگون تاریخی، اساطیری، و اجتماعی است. علاوه بر آن، این کنجکاوی در من بود که چگونه می توان این نوع موسیقی را با صورتی معاصر ارائه نمود. اما قبل از آن نیاز بود تا نمونه های اصیل جمع آوری شود. در ضبط نمونه ها سعی کردم اجزای برجسته مقام های لو و هَرایی را مورد توجه قرار دهم. در میان لحن های مختلف، پنج نمونه اصلی برای مقام لو و سه نمونه اصلی برای مقام هَرایی جهت بررسی و تحلیل انتخاب شد. لازم به ذکر است بخشی هایی که آثارشان ضبط شده است از بازماندگان اصیل موسیقی شمال خراسان هستند.
در پایان متذکر می سازد که برای درک مخاطب و کاربردی شدن رساله نگارنده از حافظه و دانش شنیداری خود در حوزه موسیقی ردیف ایران استفاده نموده و مُدهای مشابه در موسیقی شمال خراسان را با موسیقی ردیف دستگاهی تطبیق و در اطلاق مُدها از این شباهت استفاده کرده است. اما می بایست مخاطبان توجه داشته باشند که نگارنده به تفاوت میان این دو نوع موسیقی واقف بوده و در نهایت آنها را یکی نمی داند. برای مثال، ابتدای مقام لو، یعنی پیش مقام اول، با توجه به تکرار نت فا به عنوان شاهد و حرکت بالارونده ملودیک، که در مُد عراق فا نیز مشاهده می شود، برای سهولت و درک بیشتر خواننده به صورت مُد ذکر شده در نظر گرفته شده است. طبق سنت برخی اتنوموزیکولوگ ها، برای علائم کرن و بمل، که از نظر کوک کمتر بودند، علامت منفی در نظر گرفته شد تا بدین صورت تأکید شود که منظور دقیقاً یک چهارم و یک دوم پرده نیست.»
مشخصات این کتاب:
طراحی جلد: انتشارات سوره مهر
پژوهش و ضبط: مژگان چاهیان
پالایش صوتی: استودیو پارس، حمید عسکری
گوینده: مرجان چاهیان
مراکز تهیه کتاب:
سفارش غیرحضوری (ارسال به سراسر کشور):
فروشگاه اینترنتی انتشارات پارت
partpublication.com
انتشارات سوره مهر: ۶۱۹۴۲-۰۲۱
کتاب فروشی اینترنتی آبان
abanbooks.com
تهیه حضوری کتاب: (تهران)
فروشگاه سوره مهر: ۸۸۹۴۹۷۹۱-۰۲۱
انتشارات پارت: ۶۶۴۰۵۶۲۷-۰۲۱
مراکز تهیه حضوری کتاب در دیگر فروشگاه‌های تهران و شهرهای دیگر متعاقبا از صفحه مژگان چاهیان اعلام خواهد شد.
۱ نظر