کیهان کلهر و کمانچه و موفقیت های جهانی اش (۲)

درود بر جناب حسینی عزیز
به عقیده بنده بهتر است بگویم: «به نظر می رسد» برای مخاطب فرهیخته ساخته شده است. (یعنی جامعه هدف الزاما موسیقیدانان نیستند هرچند بعضی از آثار موسیقی هم تنهای برای مخاطب موسیقیدان ساخته می شود که مجموعه کم شماری هستند و عموما مربوط به آثار قرن بیستمی)
این جمله «به نظر می رسد» اهمیت بسیاری دارد چراکه ما در جایگاه یک ذهن منتقد و دسته بندی کننده هر اثری را در جایگاهی جای می دهیم و اختلاف نظر میان منتقدان هم عموما از همینجا ناشی می شود؛ یعنی بعضی ها یک اثر را واجد شرایط وجود در این دسته می دانند و بعضی نه (البته این فقط دسته بندی است و وارد مسئله ارزش داوری نمی شود؛ برای مثال هم سمفونی دوی بتهوون موسیقی کلاسیک است و هم سمفونی نه ولی ارزش هنری این دو اثر یکسان نیست)
توجه داشته باشید این سه گروه «موسیقی پاپ»، «موسیقی کلاسیک» و «موسیقی فولک»، تنها دسته بندی ما از موسیقی نیستند و در همان کتاب هم آقای فاطمی دسته بندی های میانه ای را هم معرفی کرده اند، مثل کلاسیک سبک یا پاپ کلاسیک. آن آثاری که مایه های مردمی تر دارند ولی هنوز مشخص است که مخاطب اصلی آنها همان فرهیختگان هستند، در آن دسته قرار می گیرند.
فرض بگیرید انیمیشن های امروزی که شرکت هایی مثل پیکسار ظاهرا برای مخاطب کودک می سازند ولی برای مخاطب بزرگسال با دیدی عمیق تر نیز دارای پیام است، جزو همین نمونه های قرار می گیرند. آثاری مثل پیتر و گرگ ساخته پروکفیف یا نمونه های ایرانی مثل مانی و مانا و رنگین کمون هم می تواند شامل همین گروه باشند.
حالا به مسئله مخاطب فرهیخته می پردازیم که مسئله اختلاف نظر بنده با جناب دکتر فاطمی است؛ اعتقاد دارم وقتی باخ آن قطعات عظیم را می ساخت یا ونگوگ که می گویند، مخاطبی برای تابلوهایش وجود نداشته، فقط در حضور فرهیخته خالی خودشان این کار را می کردند و آثار را به دست تاریخ می سپردند تا روزی به دست آن مخاطب برسد (که امروز رسیده است) پس تلاش ما برای پیدا کردن فیزیکی آن فرهیخته چندان معنی ندارد. بسیاری از هنرمندان آن مخاطب فرهیخته را در ذهن خود تصور می کنند و اثرشان را نقد کرده و رنگ و لعاب می دهند. از طرفی ممکن است بگویید: او برای خودش ساخته نه برای مخاطبی فرهیخته؛ به سختی می توانم چنین ادعایی را قبول کنم، چراکه این آثار به سختی خلق شده و بعد از رسیدن به سمع و نظر سازنده، از بین نرفته و توسط او حفظ شده و به دست ما رسیده است. اگر من برای خودم یک یادداشت بنویسم، هیچگاه سعی نمی کنم آن را به بقیه نشان بدهم، همینطور یک اثری هنری که برای خودم خلق کرده ام.

درود بر جناب حسینی عزیز
به عقیده بنده بهتر است بگویم: «به نظر می رسد» برای مخاطب فرهیخته ساخته شده است. (یعنی جامعه هدف الزاما موسیقیدانان نیستند هرچند بعضی از آثار موسیقی هم تنهای برای مخاطب موسیقیدان ساخته می شود که مجموعه کم شماری هستند و عموما مربوط به آثار قرن بیستمی)
این جمله «به نظر می رسد» اهمیت بسیاری دارد چراکه ما در جایگاه یک ذهن منتقد و دسته بندی کننده هر اثری را در جایگاهی جای می دهیم و اختلاف نظر میان منتقدان هم عموما از همینجا ناشی می شود؛ یعنی بعضی ها یک اثر را واجد شرایط وجود در این دسته می دانند و بعضی نه (البته این فقط دسته بندی است و وارد مسئله ارزش داوری نمی شود؛ برای مثال هم سمفونی دوی بتهوون موسیقی کلاسیک است و هم سمفونی نه ولی ارزش هنری این دو اثر یکسان نیست)
توجه داشته باشید این سه گروه «موسیقی پاپ»، «موسیقی کلاسیک» و «موسیقی فولک»، تنها دسته بندی ما از موسیقی نیستند و در همان کتاب هم آقای فاطمی دسته بندی های میانه ای را هم معرفی کرده اند، مثل کلاسیک سبک یا پاپ کلاسیک. آن آثاری که مایه های مردمی تر دارند ولی هنوز مشخص است که مخاطب اصلی آنها همان فرهیختگان هستند، در آن دسته قرار می گیرند.
فرض بگیرید انیمیشن های امروزی که شرکت هایی مثل پیکسار ظاهرا برای مخاطب کودک می سازند ولی برای مخاطب بزرگسال با دیدی عمیق تر نیز دارای پیام است، جزو همین نمونه های قرار می گیرند. آثاری مثل پیتر و گرگ ساخته پروکفیف یا نمونه های ایرانی مثل مانی و مانا و رنگین کمون هم می تواند شامل همین گروه باشند.
حالا به مسئله مخاطب فرهیخته می پردازیم که مسئله اختلاف نظر بنده با جناب دکتر فاطمی است؛ اعتقاد دارم وقتی باخ آن قطعات عظیم را می ساخت یا ونگوگ که می گویند، مخاطبی برای تابلوهایش وجود نداشته، فقط در حضور فرهیخته خالی خودشان این کار را می کردند و آثار را به دست تاریخ می سپردند تا روزی به دست آن مخاطب برسد (که امروز رسیده است) پس تلاش ما برای پیدا کردن فیزیکی آن فرهیخته چندان معنی ندارد. بسیاری از هنرمندان آن مخاطب فرهیخته را در ذهن خود تصور می کنند و اثرشان را نقد کرده و رنگ و لعاب می دهند. از طرفی ممکن است بگویید: او برای خودش ساخته نه برای مخاطبی فرهیخته؛ به سختی می توانم چنین ادعایی را قبول کنم، چراکه این آثار به سختی خلق شده و بعد از رسیدن به سمع و نظر سازنده، از بین نرفته و توسط او حفظ شده و به دست ما رسیده است. اگر من برای خودم یک یادداشت بنویسم، هیچگاه سعی نمی کنم آن را به بقیه نشان بدهم، همینطور یک اثری هنری که برای خودم خلق کرده ام.