گفتگوی هارمونیک
در سال‌های اخیر حجم نوشته‌های مربوط به موسیقی، چه موسیقی کلاسیک غربی و چه موسیقی اقوام گوناگون در سرتاسر جهان، به شکل چشم‌گیری افزایش پیدا کرده است. کتاب‌ها و مقالات علمی ژورنال‌های معتبر، بخش مهمی از فعالیت‌های موسیقی‌شناسان را پوشش می‌دهند. علاوه بر این در دو دهه‌ی اخیر فعالیت‌های پژوهشی در حوزه‌ی موسیقی، راه خود را در وبسایت‌‌ها و وبلاگ‌ها هموار می‌کنند. با این وجود تعداد وبسایت‌های فارسی‌زبان در پژوهش موسیقی، انگشت‌شمار بوده و این بستر هنوز ظرفیت رشد و نمو جدی‌تری را داراست.
در سال ۱۳۹۹ تلاش گروهی از دانشجویان موسیقی به راه‌اندازی وبسایتی با نام ایران‌موزیکولوژی، با هدف ارائه مقالات موسیقی‌شناسی به زبان فارسی، منجر شد. در طی یک سال گذشته اعضای وبسایت در تلاش بوده‌اند که محتوای سایت هم به موسیقی کلاسیک غربی بپردازد و هم دغدغه‌ی موسیقی ایرانی خوانندگان را مرتفع کند. فعالیت وبسایت ابتدا با حضور چهار نویسنده آغاز شد و امروز به پنج گروه تعمیم یافته است؛ موسیقی قدیم، موسیقی کلاسیک غربی، موسیقی کلاسیک ایرانی، اتنوموزیکولوژی و پداگوژی.
موسیقی قدیم به بررسی موسیقی قرون‌وسطا، رنسانس و باروک می‌پردازد. مدخل موسیقی کلاسیک غربی دوره‌ی کلاسیک، رمانتیک، قرن بیستم و موسیقی معاصر کلاسیک غربی را بررسی می‌کند. بخش موسیقی کلاسیک ایرانی به تاریخ موسیقی ایرانی، آنالیز از منظر فرم و ساختار و شرح‌حال برجسته‌ترین موسیقی‌دان‌های ایرانی می‌پردازد.
اتنوموزیکولوژی دغدغه‌ی بررسی موسیقی در بستر فرهنگ را دارد؛ مثل بررسی جایگاه زنان در دوره و فرهنگی مشخص از موسیقی. با توجه به پویا بودن پداگوژی در فرهنگ‌های پیشروی موسیقی و عدم حضور این رشته‌ی تحصیلی در دانشگاه‌های ایران، نیاز به مطالعه‌ی مقالات علمی این رشته به زبان فارسی، بیشتر از همیشه حس می‌شود.
مسائل بنیادی مثل تعریف موسیقی‌شناسی و اتنوموزیکولوژی، شرح‌حال آهنگسازانی مثل دبوسی و نوازندگانی مثل باکفارک، روند پیدایش سازها و جایگاه زنان در موسیقی، آنالیز قطعاتی از بتهوون و باخ با دو رویکرد تحلیلی متفاوت، آنالیز پیش‌درآمد شور ساخته‌ی علی‌اکبر شهنازی، تنها گوشه‌اش از فعالیت ایران‌موزیکولوژی در یک سال اخیر است.
در ماه‌های پیش رو ایران‌موزیکولوژی در نظر داشته که موسیقی برخاسته از فرهنگ پاپ آمریکایی را موردبررسی قرار دهد. پررنگ بودن موسیقی مردم‌پسند در جامعه‌ی ایران نیاز به آنالیز این ژانر را الزام‌آور می‌کند. با نگاه موسیقی شناسانه به تاریخ، ساختار و محتوای این‌گونه پرداخته خواهد شد و با بررسی جایگاه گونه‌های مختلف موسیقی مردم‌پسند در طیف‌های مختلف جامعه، نگاه قوم موسیقی شناسانه وارد عمل خواهد شد.
امید است که ایران‌موزیکولوژی بتواند به پشتوانه‌ی توان علمی نویسندگان خود و استفاده از منابع به‌روز موسیقی دنیا، قدمی در مسیر اعتلای موسیقی بردارد.
۱ نظر