علیرضا میرعلی نقی
صرف‌نظر از این موضوع، ارزش‌های هنری و زیبایی‌های خلاقانه بعضی از این موسیقی‌ها انکارناپذیر است و نهایتاً می‌توان بدون نام بردن از عوامل آن، به بررسی موسیقی و کلام و اجرای آنها پرداخت. بخش موسیقی مردمی، پاپیولار و به عبارتی: موسیقی مردم کوچه و بازار نیز تاکنون به دلایلی مورد توجه محققان قرار نگرفته است.
چرا که بیشتر قطعات برآمده از این فضا، در حوزه موسیقی، ارزش هنری ندارند و در ثانی، ترسیم حد فاصل این تکه‌ها و قطعات، با فرم سرود از یک سو و با شعارهای آهنگین از سوی دیگر، کاری دشوار است. بیشتر قطعات «انقلابی» در موسیقی مردم کوچه و بازار در مقطع ۱۳۵۷-۱۳۵۹ به طرز ابتدایی از روی قطعات مشهور موسیقی‌های پیش از انقلاب- تنها با تغییر در کلام- بازخوانی شده‌اند و نمی‌توانند جدی گرفته شوند.
مجریان آنها نیز گمنام هستند و جایگاه اجتماعی مستحکمی بین اهالی موسیقی ندارند و در سال‌های بعد از انقلاب نیز در لایه‌های مختلف اجتماع و جایگاه‌های غیرموسیقایی، حل شده‌اند.
* تمام اینها، وقتی قابل بررسی است که آرشیوسازی شده باشند. آرشیوسازی با مدارک صوتی و مستندات قابل اعتماد در شناخت پدیدآورندگان آثار، و احیاناً مصاحبه با آنها جهت تهیه تاریخ شفاهی برای داستان موسیقی انقلاب، اما در حال حاضر، زمینه مساعد به‌نظر نمی‌آید.
برای این وقایع نگاری، کمی دیر شده است. بسیاری از افراد از دنیا رفته‌اند، بدون این که ده دقیقه صدا و یا ده برگ سند از خود به‌جا گذاشته باشند. بسیاری افراد، چه آنها که مهاجرت کرده و چه آنها که مهاجرت نکرده‌اند، تمایلی به گفت‌وگو در این مورد ندارند.
خوانندگانی که هر کدام بیش از سیصد سرود (در یک مورد خاص، هشتصد و پنجاه و چند سرود توسط یک نفر) خوانده‌اند نیز با دلخوری و نارضایتی به آنچه که برسرشان آمده، می‌نگرند. بسیاری از سرودهای انقلاب و حتی جنگ، بخصوص ضبط‌های اولیه آنها، غیرقابل دسترسی و یا دیریاب است.
هنوز دولت، خود را متولی موسیقی انقلاب می‌داند در حالی که برای حفظ و احیا و پژوهش در آن، کاری انجام نداده و تولیت بلامنازع دولتی، اختیار را از پژوهشگران غیروابسته به ارگان‌های دولتی، سلب کرده است.
بدین ترتیب، تا حدود سیزده سال دیگر که انقلاب چهل ساله می‌شود، جز یاد و نامی سایه‌وار از سازندگان جریان پرشور موسیقی انقلاب در مقطع ۱۳۵۷- ۱۳۵۹ باقی نخواهد ماند.
همایش بزرگی که به کوشش پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی وابسته به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در بهمن ماه جاری برگزار می‌شود، نوعی چاره‌اندیشی موقت ولی قاطعانه در مقابل این جریان انهدام و فراموشی است.
در این همایش، به ریاست و دبیری مرتضی گودرزی (دیباج) ابعاد مختلف هنر انقلاب بررسی می‌شود یک روز در آن نیز مخصوص بررسی موسیقی انقلاب و سرگذشت آن است.
در این روز مخصوص موسیقی، آخرین بازماندگان از آهنگسازان و خوانندگان سازنده و مجری سرودهای خاطره انگیز آن روزها گرد همدیگر خواهند آمد تا در حد توان خود، راوی باشند از آنچه که بود و آنچه که گذاشت.
۱ نظر