درباره عزیز شعبانی (۲)

کار دل او منحصر به موسیقی نبود. بلکه فعالیت های فرهنگی و انسان دوستانه را دربرمی گرفت؛ از جمله تاسیس دبستان ملی اتحاد، که تحصیل در آن، برای تمامی دانش آموزان، حتی بدون در نظر گرفتن نوع مذهب خانوادگی آنها، بدون پرداخت شهریه بود. مخارج این مدرسه با پیگیری های استاد شعبانی، از طرف کادر آموزشی اداره فرهنگ رضائیه تامین می شد. او بعدها این مدرسه را در اختیار اداره فرهنگ قرار داد و با کمال تاسف اطلاع یافت که دروس موسیقی کودک و برنامه سرودها را که او با تلاش به دروس مدرسه ای افزوده شده بود، از برنامه حذف کرده اند! اما مهمترین کار او که همیشه نام او را با غرور و افتخار به یاد اهالی تبریز می آورد، تاسیس هنرستان موسیقی تبریز است. این هنرستان، سومین نهاد اداری آموزشی کشور در رشته موسیقی بود:

۱- هنرستان عالی موسیقی (کنسرواتوار) تهران، ۲ – هنرستان موسیقی ملی تهران، ۳ – هنرستان موسیقی تبریز. تاسیس این هنرستان در استان آذربایجان و شهر تبریز در پنجاه سال پیش، حادثه ای مهم بود و ظرفیت فرهنگی این شهر را نشان می داد. با این که در همان زمان، شیراز و اصفهان و حتی بوشهر و رشت نیز از محیط فرهنگی هنرمندان ارزنده و امکانات مالی بخش دولتی وبخش خصوصی به حد کافی برخوردار بودند، ولی اولین «هنرستان خارج از پایتخت»، در تبریز تاسیس شد و این مدیون مساعی صمیمانه عزیز شعبانی بود.

او با تحصیلات قابل توجهی (که نسبت به زمان خود) داشت، می توانست به راحتی مدیر یک مدرسه بزرگ با دو هزار شاگرد شود و یا به مقام ریاست اداره فرهنگ برسد، ولی موسیقی را ترجیح داد و از همه پیشرفت های اداری و مالی خود چشم پوشید. بخشی از خدمات او در کتاب قابل توجه «هنرستان موسیقی تبریز» نوشته فرهود صفرزاده، محقق پرکار و دقیق تبریزی تبار، درج شده است. متاسفانه کتاب آقای صفرزاده وقتی در مرحله تدوین نهایی قرار گرفت که عزیز شعبانی آزرده به کنجی نشسته بود و دیگر جواب نامه ای را نمی داد. چرا که از صفا و خوش قلبی او سوء استفاده شده بود.

در نامه ای خطاب به یکی از دوستان خود در ایران می نویسد: «آقایی به نام… که خود را محقق و پژوهشگر معرفی می کرد با نوشتن نامه های متوالی به من و ارتباط گرفتن با دوستان و شاگردانم، توانست تمام مدارک و اسناد و عکس های مهم و نایابم را از شصت سال فعالیت هنریم بگیرد و نه تنها برخلاف قول خود عمل کرد و آنها را برایم پس نفرستاد بلکه دست به اعمال ناشایستی زد که مرا به شدت رنجاند و باعث سلب اعتمادم از افراد تازه آشنا شد.» تلاش های استاد عزیز شعبانی هشتاد و شش ساله برای بازپس گرفتن مدارک و اسنادش از آن جوان پژوهشگرنما هنوز به جایی نرسیده است.

او سالهای سال در تبریز، جزوه ترانه های محلی آذربایجان را منتشر می کرد. در این جزوه ها، نت و کلام بسیاری از آهنگ – ترانه های معروف آن زمان چاپ می شد و با قیمت ارزان در اختیار همه قرار می گرفت. صفحه ای نیز به نامه های رد و بدل شده بین عزیز شعبانی و خواهندگان نشریه اختصاص داشت. همچنین در بعضی شماره ها، شرح حال و عکس هنرمندان معروف آذربایجانی نیز به قلم او نوشته می شد: محمود فرنام، غلامحسین بیکجه خانی، شاوارش باغداساریان، اساطور صفریان و… نظر به این که در استان آذربایجان هیچگونه مجله موسیقی وجود نداشت و اطلاعات مربوط به هنرمندان موسیقی تبریز بسیار پراکنده و نایاب است، مجموعه «ترانه های محلی آذربایجان» از منابع و ماخذ مورد استفاده برای افرادی است که بخواهند تاریخچه موسیقی در تبریز را بنویسند.