پنج نکته لیلا شایق درباره­ ویبراتوی اُتنتیک

مقدمه
اجرای تکنیک‌ها در هر دورۀ موسیقی ویژگی خاص خود را دارد. برای اجرایی اصیل‌تر و بهتر باید دانش و آگاهی (نظری و عملی) خود را نسبت به آن دوره خاص افزایش داد. مقالۀ پیش رو گفتاری کوتاه از لیلا شایق یکی از برجسته‌ترین نوازندگان سبک باروک است که بر اساس دانش کامل خود از بافت تاریخی و موسیقایی آن دوره اجراهایی ناب و اصیل برجای گذاشته است. او در وینترتور (سوئیس) متولد شد و در سال ۱۹۹۹ تحصیلات خود را در ویولن مدرن نزد رافائل اولگ در آکادمی موسیقی بازیل با مدرک زوما کوم لاوده (Summa cum laud) به پایان رساند. پس از دو سال عضویت در فیلارمونیا زوریخ به کلاس کیارا بانچینی در مدرسۀ کانتروم بازیلییِنسیس (Schola Cantorum Basiliensis) پیوست، جایی که در سال ۲۰۰۵ مدرک ممتاز (Summa cum laude) را دریافت کرد. او در سال ۲۰۰۳ جوایزی را در برلین، مونیخ و ایتالیا دریافت کرد. وی از سال ۲۰۱۰ جانشین کیارا بانچینی استاد ویولن باروک در مدرسۀ کانتروم بازیلییِنسیس (Schola Cantorum Basiliensis) است. (زهرا نصیری)

 پنج نکته لیلا شایق درباره­ ویبراتوی اُتنتیک

ویولنیست سبک باروک دانش خود را درباره­ اجرای اُتنتیک ویبراتو به اشتراک می­ گذارد:

• دورۀ­ موسیقی را بشناسید:

اینکه بگوییم ویبراتو در رپرتوار باروک لزومی ندارد درست نیست. در واقع ویبراتو به‌عنوان اُرنامنتی برای نت‌­های کشیده و لحظات پراحساس بکار می‌رود. در رپرتوار قرن ۱۹ برای کم و زیاد کردن صدای نت از مسا دی وُچه استفاده می­‌کنید. با این کار صدا را بالا می­‌برید و در نقطه اوج فرود می‌­آیید. همراه با این افزایش شروع به حرکت می­‌کنید و سپس در اوج آن، حرکت را رها می‌­کنید. اگرچه در انجام این کار آزادانه عمل می‌­کنید ولی به یاد داشته باشید هرگز نمی­‌توانید آن را با نوع ویبراتویی که امروز استفاده می­‌کنید مقایسه کنید.

• انگشتان بیشتری را روی گریف قرار دهید:

نوازندگان سبک مدرن تمایل دارند فقط یک انگشت روی سیم قرار بگیرد تا دست رها باشد و ویبراتو به‌راحتی انجام شود. اما در تمام رساله­‌های قرن ۱۸ و ۱۹ تأکید می‌­شود که باید دو، سه یا چهار انگشت خود را هم‌زمان روی سیم بگذارید تا از انعطاف حرکت جلوگیری کنید.

• از انگشتان استفاده کنید:

برخلاف ویبراتوی مدرن که حرکت از آرنج و شانه شروع می­‌شود ویبراتوی باروک باید از انگشتان شروع شود و به سمت شانه‌­ها حل شود تا جلوه­ ظریف‌­تری پیدا کند.

• بین رپرتوار تفاوت قائل شوید:

در قطعات برامس برای مثال در “sforzati” ویبراتو باید بسیار تند و رسا باشد. گاهی اوقات در قسمت­‌های “dolce” جایی که باید انگشتان همیشه آرام و مداوم حرکت کنند تا صدا زنده­‌تر شود، آرشه‌های ملایم بکار می‌­رود. این‌ نکات را هیچ­وقت در قطعات باخ انجام نمی‌­دهم.

• دست راست را فراموش نکنید:

تا سال ۱۷۵۰ ویبراتوی دست راست معمولاً استفاده می‌­شد. می­‌توانیم ثابت کنیم که باخ از آن استفاده می‌­کرده است. به‌عنوان‌مثال در سونات ویولن سولوی لامینور خطی موج مانند بالای سومین نت آخر وجود دارد که نشان­دهنده نوسان است. زمانی که با ویبراتوی دست چپ همراه شود جان تازه‌ای به نت‌ها می‌بخشد.

 thestrad.com