گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

مجید کیانی و «طبیعت در هنر موسیقی» (۲)

موسیقی افلاک و سنت کلدانی

کلدانیان از ۶۲۶ تا ۵۳۸ قبل از میلاد در سرزمین حاصل خیز بین النهرین استقرار داشتند. از زمان سومریان معابد مرکز عمده کاهنان ٬ شاعران ٬ ریاضی دانان و منجمان بود. بر اساس نوشته های برخی مورخان قدیمی مانند Plutarch در زمان کلدانیان با توجه به گسترش نجوم و ارتباط موسیقی نظری با اخترشناسی و ریاضیات عقایدی مانند اعتقادات زیر مرسوم گردید:

۱- کواکب بر زندگی بشر موثرند.
۲- تعادلی جاودانی در افلاک وجود دارد.
۳- موسیقی عالم صغیر (انسان) در ارتباط با کواکب (عالم کبیر) است و با آن کوک می شود.
۴- ۴ فاصله موسیقایی در طول سیم بر اساس چهار فصل شکل گرفت.
۵- عدد مقدس هفت گام کهن کلدانی را شکل داد.
بعدها سنن کلدانی توسط فیثاغورث یونانی به کار گرفته شد.

موسیقی افلاک و چین

“کونگ فو” – تسو مشهور به “کنفوسیوس” ( ۵۵۱ تا ۴۷۹ قبل از میلاد) که فیلسوف عهد عتیق چین (از قرن ۱۱ تا قرن ۳ قبل از میلاد) بوده است ٬ در نوشته های خود اصول موسیقی را بر اساس عناصر فلکی و کیهانی مستقر ساخت.

از دید او موسیقی بیانگر تعادل میان ۳ یا عدد آسمان و ۲ یا عدد زمین است و بر همین اساس فواصل موسیقی بر اساس چرخه پنجم های بالا رونده یا پایین رونده شکل گرفت.

سمبولیسم مراسم مذهبی در چین ٬ پرده پایه موسیقی را مبتنی بر دوازده ماه سال یا دوازده ساعت تغییر داد. به این ترتیب تئوری اولیه موسیقی چین دارای بنیانی محکم در ریاضیات ٬ فلسفه و متافیزیک گردید.

موسیقی افلاک و اسطوره های یونان باستان

اسطوره های موسیقایی یونانیان را می توان بنیان جهان نگری بخش اعظمی از غرب و شرق عالم دانست. کاربرد هنر اسطوره ای در یونان٬ به عنوان نمودی از عالم مجرد و مثالی ٬ به زعم نیچه ابزاری بوده است جهت بهتر کردن سیمای زندگی و جهان. از دید شلینگ وجود اسطوره به عنوان میانجی نمادینی که حدفاصل دنیای ذهنی و عینی قرار گیرد برای هنر لازم بوده است.

هنر کامل از دید او هنری است که یکی بودن عینیت و ذهینیت را نشان دهد.

در واقع می توان انگاشت که حضور اساطیر در هنر ٬ ذهن و زبان به نوعی آیین و جهان بینی بوده است.

لغت “Music “برگرفته از موز Muse می باشد. در اساطیر یونان تعداد ۹موز٬ فرزندان Mnemosyne و زئوس Zeus بوده و هومر معتقد بود که وظیفه آنها سرگرم کردن خدایان از طریق خنیاگری ٬ سرودخوانی ٬ و … بوده است.

این نه خواهر برادری به نام آپولون از دیگر همسر زئوس داشته که یکی از مشهورترین خدایان موسیقایی یونان باستان است. در روایات اسطوره ای آمده است که چون آپولون چنگ می نواخت و موزها به هنر نمایی می پرداختند همه عالم را مستی و فراموشی در بر می گرفت. حضور اینچنین آپولون و موزها نشان از نوع نگرش حکمت یونان باستان به موسیقی دارد.

شاهین مهاجری

شاهین مهاجری

متولد ۱۳۵۰ تهران
لیسانس زمین شناسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۴
نوازنده و محقق تمبک و میکروتونالیست

۱ نظر

بیشتر بحث شده است