پیرگلو: سبک نوازندگی مجید کیانی گسترش پیدا نکرد

در گروه منفردها، آثار ورزنده با اقبال عمومی زیادی برخوردار بود؛ چرا شیوه او استمرار پیدا نکرد؟ عدم نت نگاری و تربیت شاگرد را می توان دلیل اصلی این موضوع دانست؟
گروه منفردها سبک، سیاق و برداشت خود را از ردیف داشتند که با دیگران متفاوت بود و با خود آن ها از میان رفت و یا فراگیر نشد. البته اشاره کنم در دنیای غرب و در بین نوازندگان پیانو هم کسی مانند گلن گولد کانادایی سبک، سیاق و برداشت خود را از باخ، بتهوون، موتسارت و… داشت که سبک او با خودش در سال ۱۹۸۲ م به پایان رسید. نه شاگردی داشت که راه او را ادامه دهد و نه کس دیگری علاقه نشان داد که به روش او نوازندگی کند.

ورزنده گرچه مدتی نزد پدرش سنتور کار کرد اما بعدها روش شخصی خود را ابداع و سنتورهای خود را می‌ساخت و با مضراب های بدون حلقه نوازندگی می‌کرد؛ در واقع فردی خودآموز بود. همان طور که در کتاب اشاره شد تنها شاگرد او رحمت الله عنایتی بود که موسیقی را حرفه ای ادامه نداد و راه و روش نوازندگی ورزنده با خود او به وجود آمد و با خود او تمام شد. استاد عزیزم پایور، همیشه به نیکی از ورزنده یاد و بارها اشاره می کردند که او نابغه بداهه نوازی است. به تازگی دوست خوب، فرهیخته و زحمت کشم آقای شهاب منا آثاری از ورزنده را به چاپ رسانده که بسیار کار با ارزشی است. اما موضوع مهم، روش نوازندگی و ذوق بی بدیل در بداهه نوازی استاد ورزنده بود که ادامه پیدا نکرد. ممکن است امروز هزاران نفر نت های آثار ورزنده را از انتشارات خنیاگر تهیه و اجرا کنند اما قطعا مثل ورزنده نخواهند شد.

شاید یکی از علت های ادامه پیدا نکردن سبک ورزنده، نت نکردن قطعات ایشان بوده باشد. اما می‌توان تدریس نکردن‌ منظم و اهمیت ندادن به تدریس در مکانی مانند هنرستان و یا دانشکده موسیقی را علت اصلی این موضوع دانست. با توجه به حجم زیاد برنامه های رادیو در طی سال های طولانی که ورزنده در اکثر آن ها شرکت می کرد دیگر فرصتی برایش باقی نمی‌ماند که به تدریس منظم بپردازد تا راه او ادامه پیدا کند. سبک نوازندگی اکثر بزرگان موسیقی ما به دلیل تربیت شاگرد، چه به روش «سینه به سینه» و یا روش علمی و نتی، استمرار پیدا کرد و آن هایی که از پرورش شاگرد سر باز می‌زدند به علت های مختلف راهشان ادامه نیافت.

آیا مجید کیانی نمی توانست جزو هنرمندان سنت گرای قرن بیستم قرار بگیرد؟
استاد کیانی را می‌شود به عنوان پارالل در کنار مکاتب قدیم قرار داد چون ایشان نیز مانند ورزنده برداشت خود را از ردیف دارند و سنتور را به سبک و سیاق خود اجرا می‌کنند که بسیار هم با ارزش است. ایشان نه روش سنت گرایان سده بیستم را با کمی تغییر در اجرای ردیف دنبال می‌کنند و نه کاملا سبک قدیم را به روش آن ها ادامه دادند. سبک آقای کیانی شخصی است. می‌توان با جمله بندی ها، آرتیکولاسیون ها و برداشت شخصی وی از ردیف، ایشان را پارالل با مکتب قدیم قرار داد. از طرفی روش و سبک نوازندگی استاد کیانی گسترش پیدا نکرد و فقط با تعداد محدودی از شاگردانشان ادامه یافت. امروزه در اکثر مراکز موسیقی می‌بینیم که کتاب های استاد پایور، صبا و به تازگی شیوه سنتور نوازی پشنگ کامکار، تدریس می‌شود و سبک آقای کیانی به صورت محدود مورد تدریس قرار می گیرد.