مقدمه
انزوا و گوشه گیری عجیب رضا ورزنده، نوشتن سالشمار زندگی در فعالیت های او را از هر هنرمندی دشوارتر کرده است. از او کمترین اطلاعات را دارم و این کمترین هم به بهای سالها فعالیت پراکنده، گاه نامستمر و گاه مستمر به دست آمده است. امیدوارم این ویژه نامه. دوستداران ورزنده را که از او مطلب با عکس با نواری دارند، سر ذوق بیاورد تا ما را هم در لذت و شوق خود شریک کنند و با هم یاد این مرد هنرمند و شریف را ارج بگذاریم.
سالشمار
۱۹۲۷ – ۱۹۲۶ م ۱۳۰۵ ش؛
تولد در کاشان، با نام اصلی غلامرضا مرشد ورزنده، فرزند «مانده علی»، مرشد زورخانه، نوازنده تنبک زورخانه نوازنده و سازنده سنتور. رضا از طریق خانواده با موسیقی آشنا می شود و اعضای دور و نزدیک آن در نوازندگی سنتور و تنبک دست دارند
۱۳۱۰-۱۳۳۰ش:
زیر نظر پدرد با نواختن تنبک و سپس سنتور آشنا می شود، با او در محافل هنری کاشان حضور پیدا می کند و شهرت می یابد.
۱۳۲۰-۱۳۲۴ ش:
از طریق شنیدن برنامه های موسیقی رادیو تهران، با ساز اسنادان: حبیب سماعى و مرتضی محجوبی آشنا می شود و به نوعی از آنها تأثیر می گیرد. با حسین قوامی افسر ارتش آشنا می شود و قوامی او را تشویق می کند که به تهران
بیاید و از حبیب سماعی تعلیم بگیرد.
حسین قوامی درباره آَشنایی اش با ورزنده به من گفت: «سال ۱۳۲۵ در کاشان مامور به خدمت بودم و آنقدر شهر سوت و کور بود که هیچ جایی نداشت تا بشود به آنجاها رفت و سرگرم شد. کاشان تنها چند بنای تاریخی مانند باغ فین داشت. پرسوجو کردم ببینم کسی در کاشان هست که آوازی بخواند؟ گفتند اینجا خانوادهای زندگی میکنند که خانواده مرشدهای زورخانه هستند و پسرشان که جوان است، سنتور مینوازد. من وقتی رضا ورزنده را دیدم جوانی بود که سر و وضع و تیپ روستایی داشت و وسیلهای هم داشت که بیشتر به جعبه میوه شباهت داشت تا ساز سنتور! یعنی وسیله بیتناسب و بیقوارهای که حتی بسیاری از سیم گیرهایش نیز از جنس میخ و پیچ بودند. ولی وقتی این وسیله را کوک کرد و نواخت، دیدم از نظر صدا و موزیکالیته و لحن واقعا شاهکار است. پرسیدم تو چطور این کار را یاد گرفتهای؟ گفت من معلمی نداشتم و از رادیو صدای سنتور آقای حبیب سماعی را گوش کردهام و سعی کردم شبیه صدای ساز او را دربیاورم.»
البته اصلا نوازندگی رضا ورزنده به جز موزیکالیته، هیچ شباهتی به حبیب سماعی نداشت. حسین قوامی می گفت: «وقتی ساز رضا ورزنده جوان را شنیدم به او گفتم بیا تهران تا من تو را به آقای حبیب سماعی معرفی کنم. ولی همان زمان وقتی بعد از مدتی به تهران آمدم و میخواستم به کاشان برگردم گفتند حبیب سماعی فوت کرد. ولی خودم رضا ورزنده را در تهران معرفی کردم.»
۱ نظر