گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

بهمن رجبی، تنبک و تعهد (۱۱)

بهمن رجبی

چرا در متد آموزشی شما تنوع ریتمیک کم است و بیشتر به ۸/۶ و ۴/۲ پرداخته‌اید؟
شاید من اگر ده سال دیگر قرار باشد این جزوه را بازنگری کنم این ریتم ها را تغییر دهم. وانگهی همین دو ریتم هم در فرم های متفاوت و مختلفی در این کتاب آمده‌اند. ۴/۴ من و افتتاح یکی است، اما همان را در دو صفحه کتابم بسط داده‌ام.

ایراد دیگری که به کتاب آموزشی شما گرفته می‌شود، طی مدت اندکی به تکنیک ریزها و گلیساندوها می‌رسید.
اتفاقاً این ایراد – اگر بتوان گفت ایراد- به کتاب تهرانی وارد است، چون‌ از اول با ریز شروع می‌شود. ولی در کتاب من بعد از طی چند درس به ریز می‌رسد. این اولین بار است می‌شنوم، و اما گلیساندو؛ چون تمام مکتب من پُر از گلیساندوست، پس من می‌بایست این پایۀ تقریباً ثابت مکتب را هرچه سریع‌تر به شاگرد یاد بدهم.

تازه معتقدم در سکه تمامی صعودها، پلکانی طراحی و برنامه‌ریزی شده تا طی این مسیر برای شاگرد راحت‌تر باشد و درس‌های سخت و سنگین را خیلی صعب‌العبور احساس نکند. «سینه زنان حرم کربلا» را در متوسطه آورده‌ام، اما در فوق عالی سخت‌تر از آن وجود دارد، چون به قولی در این مسیر دیگر پا گرم شده و زیاد اذیت نمی‌شود.

لطفاً در مورد تنوع ریزها توضیحی دهید و بفرمایید آیا تمامی آنها در هم‌نوازی کاربرد دارند؟
تا قبل از من پنج نوع ریز وجود داشت. من یازده نوع دیگر به آنها افزوده و ریزهای شانزده‌گانه را مطرح کردم. در مورد بخش دوم سؤالتان باید عرض کنم همۀ ریزها قابلیت کاربرد در هم‌نوازی ندارند، کما این‌که خودم از هفت تای آنها می‌توانم در هم‌نوازی استفاده کنم.

در بروشور سی‌دی گفت‌و‌گوی چپ و راست شما از ریز هفدهم نام برده‌اید، این در حالی‌است که شما تنها به ریز شانزده گانه اشاره دارید.
نه اصلاً ریز هفدهمی در کار نیست و این فقط یک ادعای کذب است. البته تنظیم متن آن بروشور کار من نبوده است.

ریزهای شانزده‌گانه را هم نام‌گذاری کرده‌اید؟
بله در کتاب دورۀ فوقِ عالی، همه را به تفکیک نام و نت‌نوشته موجود است.

در خصوص «ضرب زورخانه» پرسش‌هایی وجود دارد؛ تاکید بر اصطلاح ضرب زورخانه به این دلیل است که اولاً با تمبک تفاوت داشته باشد.
که البته تفاوت هم دارد.

ثانیا،ً در فرهنگ عامه که شما هم برای آن احترام قائلید، آن را ضرب می‌گویند. ثالثا،ً از منظر آواشناسانه، هماهنگی صدای / ض/ ز / در کلمۀ ضرب زورخانه زیباتر است. با توجه به تحقیقات شما در این زمینه، بفرمایید وجوه افتراق و اشتراک در نوازندگی و ریتم تمبک و ضرب زورخانه چیست و تأثیر آن بر نوازندگی شما چه بوده است؟
خوب تشریح کردید چرا باید بگوییم ضرب زورخانه! معمولاً این نوع ضرب از گِل ساخته می‌شود، پوست آن هم معمولاً آهو یا چیز دیگری است که در این مقوله زیاد آگاه نیستم. فقط به مثابه آن خیاطی هستم که لباس را خوب می‌دوزد، اما نمی‌داند جنس‌اش چیست و از کجا آمده است. از خانواده تمبک است و حتماً واقفید تمبک سلطان سازهای کوبه‌ای دنیاست. اما ریتم‌های زورخانه در مقابل تمبک که ریتم‌های وسیعی دارد، خیلی محدود و معدود است. در زورخانه یک ریتم چرخ دارند، رقص پا دارند، حالت شنا دارند.

سعید مجیدی

سعید مجیدی

متولد ۱۳۵۳، خواننده و منتقد موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است