بابک بختیاری
قبل از اینکه قلم بر روی کاغذ بلغزد و مطلبی درباره مجموعه «نوای ناب» بنویسم باید بگویم که از استاد عزیزم پرویز یاحقی، بارها شنیده بودم که نوازنده ای چون حبیب‌الله بدیعی تا سال‌ها در موسیقی ایران ظهور نخواهد کرد. اما در مورد آلبوم نوای ناب و به طور کل شیوه حبیب الله بدیعی باید گفت که این هنرمند به مدت سه سال از محضر مرحوم لطف الله مفخم پایان بهره برد.
مفخم پایان با دکتر ربیع بدیعی (برادر بزرگتر حبیب دوست بود و هر دو تحصیلات عالیه در رشته ی جغرافیا داشتند و به همین واسطه حبیب الله بدیعی به مفخم معرفی شد و از او استفاده فراوان برد.
بعد از آن خدمت استاد ابوالحسن صبا رسید و به مدت یک سال و نیم دوره ی تکمیلی آوازها را نزد ایشان نواخت. شیوه نوازندگی بدیعی در اوایل برگرفته از صبا بود به طوری که در فیلم «ولگرد» وقتی آوای استاد قوامی و بانو شمس را همراهی می‌کند کاملا مشخص است.
این رویه تقریباً تا سال‌های ۱۳۳۶ ادامه داشت تا جمله بندی‌های مهدی خالدی بر او تاثیر گذاشت و تا آخرین سال‌ها ادامه داشت. جمله بندی‌های خالدی در آوازها ضربی‌ها و حتی چهار مضراب‌ها کاملا در ویولن بدیعی با همان حالت حفظ می شود.
بعد از آن هم روی ویولن نوازی بدیعی در دوره‌ای تحت تاثیر استاد پرویز یاحقی قرار گرفت و سازش با حس و حال و شیرین‌تر شد. حس و حالی که توام با تکنیکی بسیار پر قدرت بود چرا که مدت ها نزد واهه جینگوزیان استادی که به ایران آمده بود، قطعات و اتودهای غربی را نواخت و این باعث پیشرفت و قدرت آرشه او شد. بدیعی همیشه در نوازندگی‌اش لطافت را مورد توجه قرار می داد، به طوری که رفت و برگشت آرشه‌های چپ و راست‌اش نامشخص است و این تأثیر از قدرت و لطافت آرشه‌کشی نشات می گیرد. اما بدیعی در بداهه نوازی تحت تاثیر جملات خالدی و یاحقی بود و به طور کل در مجموعه برگ سبز که برگرفته از برنامه‌های خصوصی و تکنوازان و نیز مجموعه نوای ناب است، همان پیوستگی را حفظ می کند.
باید گفت که تنوع مطلب در نوازندگی بدیعی بسیار محدود است. اگر ۵۰ قطعه ی دشتی اجرا کرده باشد اکثر شبیه به هم هستند و در جاهایی که جملات گاهی تغییر می کند تحت تاثیر یاحقی قرار می گیرد. در مجموعه نوای ناب هم همین نکات کاملاً مشهود است. به طور کل شروع جملات آوازی در ماهور و دستگاه های دیگر مجموعه حتی ضربی‌ها و چهار مضراب‌ها کاملاً شباهت به بقیه نوازندگی‌هایی دارد که در سال‌های قبل با تفاوتی اندک اجرا کرده است.
به طور کل تاریخ ویولن نوازی موسیقی ایران شامل سه نسل می‌شود: نسل اول حسین یاحقی، ابوالحسن صبا و رضا محجوبی و نسل دوم: مهدی خالدی، مجید وفادار و شاپور نیاکان و نسل سوم پرویز یاحقی و حبیب الله بدیعی که بدیعی بعد از یاحقی تاثیر بسزایی در ویولن نوازی ایران داشته و دارد. البته باید اضافه کنم که استاد حبیب الله بدیعی در نوازندگی بیشتر به تکنیک اهمیت می‌داد تا قدرت در بداهه نوازی و تنوع مطلب مثل استاد فرامرز پایور که در سنتور نوازی بیشتر به تکنیک توجه داشت تا حال و هوای بداهه نوازی در صورتی که در ساز استاد رضا ورزنده شیرینی و قدرت، بداهه نوازی بسیار است.
در نهایت باید گفت که همان سخن استاد پرویز یاحقی کاملا صحیح است که نوازنده ای چون حبیب الله بدیعی تا سال ها در ویولن نوازی ایران ظهور نخواهد کرد.
۱ نظر