علیرضا میرعلی نقی
موسیقی موضوع باستانی با روایت مدرن
شنیدن آثاری که علی (الکساندر) رهبری، آهنگساز و رهبر ارکستر ایرانی و نامدار در سراسر جهان، در سی سال و اندی پیش ساخته است، هم اکنون به یمن میراث هنری گرانبهایی که پدر نشر در ایران -کریم چمن‌آرا- بر جای گذاشته دوباره میسر شده است؛ تولید آن صفحه ۳۳ دور، با طرح جلد روکش مسی رنگ براق و عنوان «رهبری آثار خود را رهبری می‌کند»، حتی در شرایط رونق اقتصادی دهه ۱۳۵۰ هم یک ریسک کامل و سرمایه‌گذاری‌ای بدون بازگشت بود. تنها به این انگیزه که آثاری از موسیقی سنگین‌تر و آهنگسازان بالاتر از حدود متعارف و محبوب روز در دسترس قرار بگیرد.
آن صفحه سیاه که هم اکنون در قالب لوح نقره‌ای به دست دوستداران می‌رسد، گواه کاملی است بر توانایی‌های درخشان دو چهره جوان، علی رهبری و بیژن خادم میثاق، که به حکم ضرورت‌های گریز ناپذیر زمانه‌ای که گذشت، سی سال تمام است که در اروپا زندگی و کار می‌کنند و جهان موسیقی کلاسیک ستایشگر قابلیت هنری و استعداد اجرای آنهاست این نوشته ادای احترام و نیز توصیفی کوتاه است بر آنچه که سه دهه پیش نوشته شده به اجرا و ضبط رسیده و امروز دوباره می‌توان آنها را شنید.
نوحه خوان برای ویولن و ارکستر
روی جلد صفحه ۳۳ دور، از این قطعه به عنوان «کنسرتو ویولن» نام برده شده است. این قطعه را دارای درونمایه‌ای فراتر از یک کنسرتو دانسته‌اند، چرا به عنوان یک پدیده سمفونیک و قابل اجرای صحنه‌ای، با ترکیبی از موسیقی و بازیگری و صحنه‌پردازی می‌تواند باشد. «نوحه خوان» به خودی خود و به عنوان یک اثر موسیقایی محض «یک نیاز ز از صحنه بازیگر» از ارزنده‌ترین آثار موسیقی توصیفی ایرانی برای ارکستر سمفونیک است. با شگفتی. با شگفتی می‌توان پذیرفت که آهنگساز هنگام نوشتن این اثر تنها ۲۵ سال داشته اما واقعیت همین است.
در موسیقی ایران معاصر، (برای ارکستر سمفونیک و در فرمهای غیر ایرانی) تنها پنج آهنگساز، آثاری برای مهم برای ویولن همراه با ارکستر نوشته‌اند: پرویز محمود، لوریس چکناواریان، علی رهبری، بهزاد رنجبران و محمد شمس.
سابقه علی رهبری در نوازندگی ویولن (در دوره کودکی و نوجوانی)، آشنایی او با ردیف‌های استاد بزرگ ابوالحسن صبا (که رهبری در گفتگوهایش از آن ملودی‌ها با صفت «ظریف و ستودنی» یاد کرده) و اثر عمیق نغمه‌های اصیل آئینی که خاطره صوتی دو دهه اول زندگی او در محیط شهر ری و هیات مذهبی پیرامون بارگاه حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) است، درونمایهٔ سازنده «نوحه خوان» را تشکیل می‌دهد.
۱ نظر