گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

وضعیت موسیقی ایران قبل از ورود اعراب (۱۰)

ابن زیله

کتاب الکافی فی الموسیقی از اوست.

سلجوقیان

در دولت سلجوقیان امور لشکری در دست افراد ترک و امور کشوری در دست منشیان و وزرای ایرانی بود. سلجوقیان نیز ازدوستداران هنر و موسیقی بودند. در این دوره موسیقی مذهبی نیز نقش پررنگی در جامعه داشت. عزاداری ها شکل
نمایشی به خود گرفت و به صورت تعزیه و شبیه خوانی درآمد.

از موسیقیدانان این دوره می توان به امام محمد غزالی، ابوالفتح تاج الدین
اصفهانی(ذواللسانین) و ابیوردی اشاره کرد.

مغول

متاسفانه در زمانی که به همت دستگاه های دواتی و مردم هنر در حال رشد و
شکوفایی بود مغولها به سرزمین کهن ما حمله کردند و دودمان فرهنگ و هنر
به تیغ تاراج چنگیز و تیمور به باد رفت. کتابها و کتابخانه ها در آتش جهل
مغولها سوزانده شد. به طوری که می گویند فقط از کتابخانه ی مسجد جامع
نیشابور پنجاه هزار نسخه کتاب خطی سوزانده شد.

این ویرانی داغ عظیمی را در سینه ی مردمان این سرزمین پروراند اما
هنرمندانی در این میان با قلم تیز و رندانه ی خود اوضاع نا به سامان جامعه را
در قالب طنز به انتقاد می گرفتند. یکی از شاخص ترین این هنرمندان عبید
زاکانی خالق آثار انتقادی موش و گربه و اخلاق الاشراف بود.

از طرف دیگر دانشمندان با زکاوتی همچون خواجه نصیرالدین طوسی توانستند
در دستگاه حکومتی مغولها رخته کنند و از این نفوذ در جهت حفظ منابع علمی
و هنری کشور استفاده کنند.

سه شاعر بزرگ سده ی هفتم عطار، سعدی و مولوی نیز در این دوره می
زیستند. پس از حمله ی مغولها تصوف در ایران رشد کرد به طوری که مولانا
پس از درک محضر شمس الدین مکداد تبریزی سرآمد عرفان و عارفان گشت.
تصوف پناهگاهی امن بود برای جدا شدن از دردهای عالم ماده و وصل شدن به
عالم معنا. مجالس صوفیان همراه با شعر و موسیقی بود و یکی از مخفیگاه
هایی که موسیقی در دوران مغولها برای بقاء به آنجا پناه برد همین مجالس
بود. مولوی در پیشبرد جایگاه موسیقی نقش مهمی را ایفا کرد. او باعث شد که
عارفان به موسیقی به عنوان پدیده ای فرا زمینی که انسان را به عالم معنا
وصل می کند نگاه کنند. سماع مولانا اعتقاد او را به اینکه موسیقی او را از
عالم تعلقات جدا و به دریای بیکران عشق حقیقی وصل می کند بیان می کند.

خواجه نصیر الدین طوسی
لقب او استادالبشر و عقل حادی عشر است. او ستاره شناسی بزرگ بود که رصد
خانه ی مراغه را تاسیس کرد. دانش وسیع او سبب شد که وزیر هلاکو خان
شود. منظومه ی کوتاه فی علم الموسیقی نوشته ی اوست که در هفده بیت از
فواصل به روش یونانی یاد کرده که مربوط به الهه ی موسیقی یونان باستان
است. خواجه نصیرالدین علاوه بر موسیقی و نجوم در حکمت و ریاضی نیز
سرآمد بود.

ابوالفضل زنده بودی

ابوالفضل زنده بودی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است