صادق رنجکش
پیانو کنسرتوی شماره ۲ راخمانینوف، رومانتیسم دوران گذشته را به یاد می آورد و از آثار مشهوری است که پیانو در آن هنر خود را به خوبی نشان می دهد.
برش این کنسرتو حتی از سرمشق های آن (شوپن، لیست، چایکوفسکی) سنتی تر است. با سه موومان (مدراتو، آداجیو سوسته نوتو، آلگرو اسکرتساندو) و سبک خاص آن که ملودیک است و غنائی و اندکی از مد افتاده و بسیار شکوهمند. اما بسیاری از نوازندگان پیانو در اجرای این کنسرتو فرصت آنرا می یابند که هنر و مهارت خود را نشان دهند.
موومان اول، مدراتو، با رشته آکوردهائی برای پیانو آغاز می شود. این آکوردها به تدریج عمیق تر و پر صلابت تر می گردد و سرانجام پیانوی تنها وارد صحنه می شود و یک رشته آرپژ می نوازد و در همین وضع سازهای زهی دسته ارکستر تم نخستین را بیان می دارند.
پس از یک اینترلود یا بخش فاصله بین این تم اصلی و بخش بعدی،
پیانوی تنها بار دیگر در صحنه ظاهر می شود و تم اصلی دوم را بیان می دارد که نمونه ای تمام عیار از یک ملودی اسلاو است.
پس از آن، پیانو وظیفه نواختن یک تم فرعی زیبا و پر احساس را عهده دار شده که بادی های چوبی نیز آنرا تکرار می کنند.
سپس، پیانو زمینه را برای ورود به بخش دولوپمان (بسط و گسترش تم ها) آماده می سازد.
پس از گذر از بخش های دولوپمان و راکسپوزیسیون (ارائه مجدد تم ها)، کودائی با شکوه و در عین حال پر احساس موومان نخست را به اتمام می رساند.
موومان آهسته دوم، آداجیو سوسته نوتو، با هارمونی های ممتدی که توسط سازهای زهی مجهز به سوردین (صدا خفه کن) سراییده می شود آغاز می گردد.
آنگاه پیانو زمینه را برای ورود فلوت و کلارینت که وظیفه نواختن تم اصلی موومان را بر عهده دارند فراهم می سازد، این تم اساس ساختمان سراسر موومان را می سازد.
سپس پیتسیکاتوی ویولن ها و نوای کلارینت زمینه را برای ترنم تم اصلی توسط پیانو آماده می سازند و پیانو فرصت آنرا می یابد تا به هنرنمایی بپردازد. در این هنرنمایی ویولن ها نیز به همراهی پیانو پرداخته و نقش عمده ای را ایفا می کنند.
تم اصلی توسط پیانو و ارکستر بسط یافته، اوج میگیرد و پرشور و پر حرارت قدم به صحنه می گذارد.
سپس ارکستر، زمینه را برای تکنوازی پیانو و به نمایش گذاشتن مهارت هایش فراهم می سازد.
پس از آن، پیانو مجددا زمینه را برای نواختن دوباره تم اصلی آماده می سازد اما این تم اینبار نه از زبان فلوت و کلارینت که از زبان ویولن ها به گوش می رسد.
سپس پیانو، ویولن ها و بادی ها از جمله فلوت ها و هورن، به نرمی و زیبائی موومان را به اتمام می رسانند.
موومان پایانی، آلگرو اسکرتساندو، با یک مقدمه کوتاه ارکسترال آغاز گشته و به دنبال آن بیان اولیه، تم نخست موومان توسط پیانوی تنها قدم به صحنه می گذارد.
سرایش تم دوم موومان، نخست بر عهده ابوا و ویولنسلها محول شده و سپس پیانوی تنها همان تم را مترنم می شود.
در اینجا نوبت به بخشی می رسد که با نشانه “آلگرو اسکرتساندو، موتو پریمو” مشخص شده است. در این بخش به شیوه ای بوالهوسانه و آمیخته با عشوه گری، نغمه تم اول موومان تکرار می شود.
بخشی به صورت فوگاتو به دنبال می آید و آنگاه تم دوم با شور فراوان قدم به عرصه می گذارد و حالتی درخشان به موومان می بخشد.
سپس کنسرتو با کودای مجللی به پایان می رسد.
۱ نظر