مریم غفاری
جنبش اجتماعی چپ جدید: بلند شدن صدای دانشجویان چپ گرا در اروپا به ویژه در فرانسه جهان غرب را با یک شوک بزرگ مواجه ساخت. شورش بزرگی که دانشجویان در ۱۹۶۸ به راه انداختند، بدون گرایش به شوروی سابق، نسبت به رویه های ظالمانه و فاصله طبقاتی در نظام سیاسی اقتصادی لیبرالیسم معترض بود. ریشه این جنبش در مکتب فرانکفورت قرار داشت که یورگن هابرماس آخرین و برترین فیلسوف آن به شمار می رود. جنبش تسخیر وال استریت که به جنبش ۹۹% نیز مشهور است، از نسل های بعدی همان دانشجویان چپ گرا محسوب می شود.
این گروه ها مدعی هستند مارکسیسم اگر چه نمی تواند یک نظام مطلوب را ایجاد کند، اما انتقاداتی که به نظام لیبرالیسم وارد می کند قابل تأمل است. عمده توجه این گروه به ارتباطات پنهانی است که میان رسانه های جمعی، ثروتمندان، سیاست مداران و صاحبان صنایع در جوامع غربی وجود دارد، به گونه ای که آزادی فکر و عمل را از شهروندان عادی گرفته و روز بروز به فاصله طبقاتی و امتیازات انحصاری در همه حوزه ها می افزاید.
موسیقی رپ با همه این مفاهیم و حرکت ها پیوند خورد و از دایره محدود سیاه پوستان آمریکایی، به هر جایی که جوانانی معترض نسبت به وضعیت حاکم در جامعه یا حکومت وجود داشته باشند، کشیده شد. ابتدا سفیدپوستان به عنوان آهنگ ساز و تنطیم کننده در کنار خوانندگان سیاه پوست ترانه ساختند اما به تدریج رپ خوان های سفیدپوست هم فراوان شدند.
رپ فارسی
رپ فارسی بعد از سالها فعالیت زیرزمینی در مسیر قانونی شدن قرار گرفته است، آن هم با نام «گفتاواز» که حتی از نوع بیان و پوشش رپخوانها عجیبتر است.
فعالیت رپرهای ایرانی تا به حال جنبه زیرزمینی داشته و تنها فعالیتهای مجاز آنها را میتوان در چند سریال تلویزیونی مشاهده کرد که تاثیر زیادی در آشنا شدن مردم با سبک داشته است. اما از آنجایی که معمولاً پدیدههای نو در ایران تنها زمانی که در بین مردم جای خود را باز میکنند، تلاش برای پیدا کردن واژهای فارسی برای آنها آغاز میشود، این بار نیز برای موسیقی رپ نام «گفتآواز» انتخاب شده است.
گفتاواز که در بیان اول حتی شباهتی به واژههای متداول زبان فارسی ندارد، بهنوعی توصیف نوع اجرای موسیقی رپ است؛ موسیقی که در آن معنای جملات بیشتر از ریتم و آهنگین بودن آنها مورد توجه قرار می گیرد.
در مورد فعالیت گروههای زیرزمینی رپ فارسی در ایران به دلیل پیچیدگی شرایط و تحت فشار بودن هنرمندان این سبک از موسیقی زیرزمینی، منابع موثق دال بر تاریخچه اصلی برنامههای ملاقات و نحوه شکل گیری گروههای ابتدائی هنرمندانی داخل مرزهای ایران شروع به کار کردند، برای عموم پخش نمیشود. در اواخر دههٔ هفتاد خورشیدی رپ فارسی شکل جدی تری به خود گرفت، سروش لشکری با نام مستعار هیچکس در داخل ایران (که بیشترین تاثیر را بر این سبک موسیقی داشته است و باعث ماندگاری و تداوم این سبک تا به امروز شده است چرا که تا قبل از آن کسی بصورت رسمی به عنوان خوانندهٔ رپ فارسی مطرح نبود به همین دلیل هیچکس را پدر رپ فارس نیز مینامند)، بهنام مهرخوان با نام مستعار دیو سپید در آمریکا اولین خوانندگان و گروه زد بازی از اولین گروههای از این دست باشند که به رپ فارسی پرداختند.
۱ نظر