لیدین

پیش از آغاز سخن قطعه ای را که به منظور آموزش همین موضوع ساخته شده است را
بشنوید

موضوع بحث امروز مد لیدین است. برای ساختن لیدین کافی است که درجه چهارم گام ماژور را دیز کنیم:

از آنجا که فاصله چهار افزوده در این مد کاراکتر اصلی آن را نمایان می سازد، می توانیم با افزودن درجات یک و پنج به آن به آکورد ویژه این مد (۱) یعنی آکورد لیدین دست پیدا کنیم. چنانچه سوم آکورد را نیز به آن اضافه کنیم به آکورد زیر می رسیم که بسیار مورد علاقه سرگئی پروکفیف آهنگساز شهیر روسی بود.

لیدین یکی از پرکاربردترین مدهای کلیسایی در موسیقی امروز است؛ شاید به دلیل نقش و اهمیتی که در موسیقی فیلم و مخصوصا فیلم های هالیوودی (۲) داراست. این نقش به دلیل کاراکتر ویژه این مد است که می تواند هم فضاهای رویایی خیال انگیز خلق کند و هم شوخ و سرزنده.

نمونه صوتی یک

کاراکتر لیدین آنچنان در موسیقی فیلم هالیوودی جا افتاده که هنگامی که دو قطعه زیر که اولی متعلق است به موسورسکی آهنگساز قرن نوزدهمی روس و دومی کاری از امین هنرمند که برای سریال آشپزباشی ساخته شده را می شنویم گویی با موسیقی یک فیلم هالیوودی سر و کار داریم.

نمونه صوتی دو

نمونه صوتی سه

جدا از هالیوود لیدین در سبک های دیگر موسیقی نیز نفوذ دارد. به قطعات زیر گوش کنید و ببینید که چگونه این مد منجر به خلق یک فضای رویایی شده:

نمونه صوتی چهار

نمونه صوتی پنج

نمونه صوتی شش

حال بپردازیم به قطعه ای که در ابتدای مقاله معرفی شد؛ در مورد کاربرد لیدین در موسیقی هالیوودی در آینده قطعه ای جداگانه که به همین منظور ساخته شده را بررسی خواهیم کرد. در این قطعه لیدین را در قالب موسیقی نیوایج مورد توجه قرار می دهیم.

از آنجایی که در این موسیقی فضای موسیقی نیوایج را به کاربرده ایم، می توانیم فواصل هفتم بزرگ و نهم را نیز به آکورد لیدین که در موردش صحبت شد اضافه نماییم و به آکورد زیر می رسیم که در شروع قطعه مورد استفاده قرار گرفته و در میزان های بعدی با تونیک های دیگر تکرار شده:



به سادگی درمی یابیم که در این آکورد تمام نت های مد به جز “لا” یعنی درجه ششم مد وجود دارند.

اصلی ترین نکته ای که در هنگام استفاده از لیدین باید مورد توجه قرار دهیم این است که این مد به سادگی در گام ماژوری که از آن نشات گرفته – و یا در مینور نسبی آن- حل می شود.

نمونه صوتی هفت

به همین دلیل برای هارمونیزه کردن آن تا حد امکان از آکورد تونیک در میزان های متعدد استفاده می شود. متداول ترین حرکت هارمونی در یک تونالیته بین آکورد پایه مد و آکورد مینور نسبی گام ماژوری است که لیدین بر اساس آن ساخته شده است. در اینجا می شود “C, Em” حتی در این هنگام هم یک رفت و برگشت بین “C Lydian” و “E Minor” احساس می شود. (“C Lydian” در نظر گرفته شده است.)

در مقابل این خصوصیت که می تواند نقطه ضعفی برای لیدین باشد، یک خصوصیت بسیار خوب می توان برایش ذکر کرد و آن جابجایی آسان نت تونیک و انتقال مد است. این خصوصیت این امکان را به وجود می آورد که جملات ملودیکی بسازیم که از نت های دو (و یا تعداد بیشتری) لیدین با تونیک مختلف استفاده می کنند.

پی نوشت

۱- در بین مدها فریژین نیز آکورد مخصوص به خود دارد که به همان نام (آکورد فریژین) مشهور است.


۲- شاید اصطلاح دقیق تر برای موسیقی هالیوودی موسیقی رسانه های آمریکایی باشد!

*توضیح ضروری: در نت قطعه هنگامی که تونیک گام تغییر می کند در قسمت میانی آن میزان نام گام جدید ذکر شده است.