گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

دسته بندی و زمان بندی: ادراک متر (۱۵)

این به بحث ما مربوط نیست که آیا مترهایی با سطوح هم طول پایین وجود دارند یا نه. آنچه من سعی داشته ام در اینجا نشان دهم این است که، مدارکی از برخی اجراهای موسیقی وجود دارد که با همچین مدلی مطابقت ندارد و این که امکان دارد مدل دیگری این مشاهدات را بهتر توضیح دهد. من قصد ندارم اظهار کنم که مدل CSP از مدل CFP جامع تر است، اما می خواهم اعلام کنم که گونه شناسی های بهتری برای مترها نسبت به آنچه در نت نویسی غربی موجود است، احتیاج داریم.

یک احتمال این است که متر هایی که بیت سریع دارند یک کلاس مخصوص به خود تشکیل می دهند که از مترهایی که پایین ترین سطح آن ها نا هم طول است متمایز هستند. همچنین می توان برای متر های که سطح هم طول پایین دارند یک گونه ی جداگانه تصور کرد.

ملاحظات نهایی (نتیجه گیری)

اگر ایده ی وجود یک ساعت پالس هم طول به عنوان پایه متر در موسیقی، فقط در تئوری های مربوط به موسیقی کلاسیک غربی یافت می شد، من به این میزان متعجب نبودم. اما دیدن این ایده در ادبیات موسیقی شناسی قومی بسیار عجیب است چراکه مشاهدات بدیهی زیادی وجود دارد که با این ایده در تناقض هستند. بنابراین به نظر من، تاکید بر این که متر های افزایشی باید از طریق اضافه کردن واحد های زیرشاخه ای اتفاق بیافتد یک اشتباه نژاد پرستانه است، که از طرف محققانی مطرح شده که یا تجربه ی عملی با موسیقی زنده را نداشته اند و یا احترام بیش از حدی برای تئوری موسیقی غربی-اروپایی قائل هستند.

باید ملاحظه داشت که در مباحث مطرح شده در این مقاله، دو نوع دیدگاه به متر مطرح شده است، وقتی متر توسط اجرا کننده موسیقی ایجاد شود و متری که توسط شنونده، رقصنده یا اجرا کننده ادراک می گردد. شاید این دو موقعیت باید به صورت جداگانه و در بحث های جزیی تر مورد بررسی قرار بگیرد. ممکن است حتی بخواهیم تفکیک بیشتری انجام دهیم. برای مثال، می توان فرض کرد که تفاوت های قابل ملاحظه ای بین تقاضای دقت و ثبات در تولید متر و ادراک آن بین یک رقصنده در جمعیت، یک موسیقی دان در گروه و یک تک نواز پیانوی کلاسیک وجود دارد.

آیا من با بیان این ادعا که واحد های یک سطح متریک می تواند به واحد های نا هم طول اختیاری تقسیم شود، اصلا مساله ی خاصی را توضیح داده ام یا نه؟ آیا این واقعا یک توضیح جایگزین است؟ یعنی دیگر نیاز نیست ما توضیح دهیم که برای حفظ رابطه ی غیر معمولی بین بیت ها چه کار می کنیم؟ البته که نیاز است. من توضیح نداده ام که این کار چگونه انجام می شود. اما برخی مثال های تجربی فراهم کرده ام که نشان می دهد ما قادریم این کار را انجام دهیم و سعی کرده ام توضیحی برای این موارد ارائه دهم. تفاوت اصلی این جاست که فرضیه ی سطوح پایین ما را به جستن نوسانگر سریع وا می دارد که به احتمال زیاد در مغز واقع شده است.

فرضیه ی سطوح بالا توجه ما را به سمت حرکات بدنی در بازه ی فرکانسی سرعت عادی راه رفتن یا در بازه ی حرکات رقصی هدایت می کند. این موضوع که ما قادریم چنین حرکت هایی را به طوری تقسیم کنیم که به سادگی و از تقسیم اعداد صحیح بدست نمی آید به طور فراوان در مطالعات حرکات رقص آورده شده است. چگونگی انجام آن مساله ای است که در ادبیات موسیقی شناسی به خوبی بررسی نگشته و به تفکر و بازبینی بیشتری نیازمند است.

بعلاوه، مدل CSP نیز همانند مدل CFP بیان کرد که واحد های هم طول مورد نیاز است. تفاوت اما اینجا است که در مدل CSP این خواسته در پایین ترین سطح لازم نیست. اما پس آیا امکان دارد متری را تصور کرد که هیچ واحد هم طولی ندارد؟

هادی سپهری

هادی سپهری

متولد ۱۳۵۶ تهران
فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشگاه هنرهای زیبا اتنوموزیکولوگ و نوازنده تار، سه تار، دیوان، دف و تنبک

۱ نظر

بیشتر بحث شده است