گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

مرگ کریستف پندرسکی، آهنگساز بزرگ لهستانی (۱)

کریستوف پندرسکی (23 نوامبر 1933 تا 29 مارس 2020)

کریستف پندرسکی، یکی از مهمترین آهنگسازان جهان، روز یکشنبه ۲۹ مارس ۲۰۲۰ (برابر با ۱۰ فروردین ماه ۱۳۹۹) در سن ۸۶ سالگی در زادگاهش، شهر کراکوف، پس از تحمل یک دوره بیماری طولانی، درگذشت.

وزیر فرهنگ لهستان در توئیتی اظهار داشت که یکی از «بزرگترین موسیقیدان های لهستانی، اقتدارِ جهانی در زمینه موسیقی کلاسیک» از بین ما رفت.

کریستف پندرسکی، در نوامبر سال ۱۹۳۳ در کراکوف بدنیا آمد و به سرعت به چهره موسیقی بسیار مهم و مورد احترام در لهستان تبدیل شد. اگر چه وی آهنگسازی را با زبان های موسیقی متولد قرن بیستم مانند آتونال (atonalité) و موسیقی سِریِیل (musique sérielle) آغاز کرد اما در دهه ۶۰ اعلام کرد ظرفیت موسیقی آوانگارد را برای خلق موسیقی مناسب نمی داند و از سال های ۱۹۸۰ به آهنگسازی موسیقی تونال (musique tonale) روی آورد. با هدایتِ ایمان کاتولیک خود، پندرسکی آثار متعدد مقدسی آفرید که در هستی او نقش اساسی و مرکزی داشت.

تعداد زیادی از آثار او در سینما توسط فیلم سازان بزرگی مانند استنلی کوبریک (Stanley Kubrick)، دیوید لینچ (David Lynch)، پیتر ویر (Peter Weir)، مارتین اسکورسیزی (Martin Scorsese) و یا ویلیام فریدکین (William Friedkin) در فیلم جن گیر (l’Exorciste) مورد استفاده قرار گرفت. اُپرای او با عنوان شیاطین لودون (Les Diables de Loudun) که در سال ۱۹۶۹ در اُپرای دولتی هامبورگ (Staatsoper de Hambourg) خلق شده بود، اولین شهرت بین المللی را برای وی به ارمغان آورد.

موسیقی پندرسکی همچنین در جریان آشفتگی های سیاسی سال های ۱۹۸۰ در لهستان نقش مهمی ایفا کرد. اتحادیه همبستگی سولیدارنوشچ (syndicat Solidarnosc) به رهبری لخ والسا (Lech Walesa)، وی را مأمور کرد تا برای احترام به یاد کارگران کشته شده در جریان اعتراضات کارخانه کشتی‌سازی گدانسک (Gdansk) اثری بیافریند. پندرسکی اثر معروف خود به نام لَکریموزا (Lacrimosa) را می سازد که بعداً در اثر او با عنوان رِکیوم لهستانی (Requiem Polonais) ادغام می شود.

رکوئیم لهستانی اثری است که پندرسکی بین سال های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۴ خلق کرده و در سال ۱۹۹۳ بازبینی کرده است.

این اثری دیرهنگام از آهنگسازی است که هیچ گاه ایمان مسیحی خود را در کشوری که زیر یوغ کمونیست بود، پنهان نکرده است. شیوه آهنگ سازی این اثر از بزرگ ترین آثار کلاسیکِ او کلاسیک تر و مشخصا آتونال تر است.

ساخت این اثر بیش از سیزده سال به طول انجامید؛ پس از لَکریموزا که در سال ۱۹۸۰ برای بزرگداشت کارگران کشته شده در گدانسک آفریده شد، قطعات دیگری به افتخار و به مناسبتِ رویدادهای ملی و میهنی گوناگون به آن افزوده شد. اولین نسخه رکوئیم برای نخستین بار در ۲۸ سپتامبر ۱۹۸۴ توسط ارکستر سمفونیک رادیو اشتوتگارت به رهبری مستیسلاف روستروپوویچ اجرا شد. نسخه نهایی این اثر ۱۱ نوامبر ۱۹۹۳ در شهر استکهلم توسط شخص پندرسکی به اجرا درآمد.

منیره خلوتی

منیره خلوتی

متولد ۱۳۶۰
مترجم
دکترای زبان و ادبیات فرانسه

دیدگاه ها ۲

بیشتر بحث شده است