علیرضا میرعلی نقی
برای بیستمین سالگرد درگذشت استاد آواز ایران رجبعلی امیری فلاح سنگاچینی (۱۲۸۰، انزلی- ۱۳۷۳، تهران)
کشفِ وجودِ زنده و حاضرِ استاد «رجبعلی امیری گیلانی فلاح» در تهران سال ۱۳۷۰، یک شگفتی بود. (۱) هنوز هم آن شگفتی رهایمان نکرده است. چراکه دیگر این‌گونه افراد وجود ندارند؛ یا این که اگر هستند، سال‌ها و بلکه ماه‌های آخر را می‌گذرانند و ما را در این برهوت بی‌هنری و بی‌اخلاقی و بی‌فرهنگی تنها می‌گذارند. استاد «امیری فلاح» از تبار انسان‌های خوب و قدیمی بود. انسان‌هایی که شاید کوله‌بار اطلاعات و محفوظات‌شان به اندازه امروزی‌ها سنگین نبود ولی از تجربه‌ی زندگی، از معرفتِ هستی‌شناسی و از رنجِ انسان‌ساز، بهره‌ای تمام داشتند و عصاره همین‌ها بود که در صدا و آواز سازشان منعکس می‌شد.
اجرایی از رجبعلی امیری فلاح را بشنوید
حتی بخش مهمی از کشف تکنیک‌های لازم برای زیباتر خواندن و نواختن را. همین جوهره پاک انسانی و جستجوگری‌های خالص و خاموش، فراهم می‌کرد و نیازی نبود که مثل امروز از روی دست هم، کپی کنند و یا این که یک تُنِ واحد را از الگوی تکراری‌های ملال‌آورشان قرار دهند. برای همین است که سهم فردیت، به ویژه فردیت اصیل و نوآور، در میان آدم‌های هنرمند قدیم، این همه زیاد بود و امروزه تقریباً باید گفت که باید چراغ برداشت و دنبال آثار آنها گشت، تا مگر بویی بیاید از گلاب، در غیبت گل‌ها.
استاد «امیری فلاح»، صیاد در بندر انزلی بود. صیاد دل‌ها با آواز پاک و آسمان‌فرسا که فرسودگی‌های عهد کهنسالی نتوانست از لطف و تأثیر آن کم کند. او یادگاری بود از یک روش آوازخوانی که بعد از ورود رادیو به موسیقی ایران، متأسفانه در فراموشی افتاد و برای نگه داشتن‌اش، اقدامِ درخوری نشد.
روش خوانندگی او، برخاسته از روش‌های اجراییِ اواخر عصر قاجار بود و با پژوهشی نه‌چندان جزئی‌نگر می‌توان گفت که «امیری» به «سلیمان امیرقاسمی» و «حسینعلی نکیسا» نزدیک‌تر بود تا به «طاهرزاده» و پیروانِ صدیق او، از جمله «ادیب خوانساری» و «قمرالملوک وزیری».
پی نوشت
۱- بعد از انقلاب به دلیل بحران مالی و از روی اجبار به ماشک‌بافی (تور) روی آورد و ماشک‌ها را جهت فروش به زیر پل بندر انزلی می‌آورد. او تا قبل از مریضی به همین شکل خرجش را درمی‌آورد و از کمک دیگران به شدت پرهیز می‌کرد تا اینکه وضعیت جسمی و روحی وی بسیار وخیم شد و با فهمیدن جامعه موسیقی از وضع نگران کننده استاد، شاگردان قدیمی هم جهت ادای دین آمدند از آن جمله می‌توان به محمدرضا شجریان اشاره کرد که در مجلس بزرگداشتی که توسط دکتر علی‌اکبر جلالی و مهندس موسوی مدیر شرکت فومن‌شیمی برگزار شد، شرکت نمودند و همچنین دکتر گودرزی، دکتر الهی‌قمشه‌ای، غلامحسین امیرخانی، امیر فلسفی، سبزه‌کار و کابلی. در این مراسم باشکوه به شایستگی از شأن و منزلت استاد امیری تجلیل شد و ایشان اجراهای زیبای فی‌البداهه‌ای از ترانه‌های محلی داشتند که موجب لذت و تحسین حاضران شد و دکتر الهی‌قمشه‌ای در تجلیل از صدای زیبای ایشان سخنرانی نمود.
۱ نظر