آروین صداقت کیش
تغییر رپرتوار
رپرتوار فاش‌کننده است. هر چه انتخاب می‌کنیم ما را در بوته آزمایش می‌گذارد و عیار کارمان را هویدا می‌کند، مخصوصا اگر با عادت و تمرکز کاری ما همخوان نباشد. این وضعیت را به‌ویژه گروه‌هایی که بر یک دوره‌ی سبک‌شناختی از موسیقی متمرکزند هنگامی تجربه می‌کنند که آثاری از دوره‌های دیگر برمی‌گزینند؛ بیش از همه آنها که رپرتوار استاندارد دوره‌های کلاسیک و رومانتیک را هدف می‌گیرند درحالی‌که بیشتر به دوره‌های دیگری می‌پردازند.
کوارتت شناخته‌شده‌ی رسپینا که به شهادت کتابچه‌ی کنسرت هدف‌هایی همچون «رویکرد معاصر»، «اجرای آثار آهنگسازان برای اولین بار» و… را دنبال می‌کند (و سابقه‌شان نیز تاییدکننده آن است) در اجرای ششم -که باید نوعی چرخش به سوی رپرتوار دوره‌های دیگر به حساب آورد- با چنین چالشی روبه‌رو شد. در آغاز کنسرت، در کوارتت شماره‌ی ۱ چایکوفسکی، هنگامی که موومان اول (Moderato e Simplicie) از میزان‌های نخست گذشت، نه تنها انتظار شکل‌گیری صدای یکپارچه و شنیده شدن قطعه به عنوان یک کل برآورده نشد بلکه از میزان ۳۴ به بعد با اهمیت یافتن نقش ویولون اول و شروع پاساژهای دشوار به تدریج همان اندک همزمانی و هم‌کوکی اولیه نیز فروپاشید و قطعه را شرحه شرحه کرد.
درنتیجه درستی جمله‌ی کوتاه اولیه خود را به شکلی دردناک به نوازندگان و شنوندگان نمایاند؛ رپرتوار فاش‌کننده است. قطعه‌ی چایکوفسکی که تا پایان اجرا به روانی و سرزندگی لازم را به‌دست نیاورد (گرچه در بعضی قسمت‌های آرام‌تر بهتر بود) به گواه این اجرا هم از لحاظ سبکی نامناسب رسپینا بود و هم از لحاظ سازگاری با حداکثر پیش‌آمادگی و توان تکنیکی‌ای که در آن سراغ داریم.
به عکس، «چهار مینیاتور برای کوارتت زهی» خیام میرزازاده هرچند از لحاظ پیچیدگی‌های فنی و غنای بافت اصلا با کوارتت چایکوفسکی قابل مقایسه نیست اما به دلایل یادشده با حس موسیقایی، انسجام و یکپارچگی بیشتری اجرا شد. قطعه‌ای که به سابقه‌ی کوارتت نزدیک‌تر بود راحت‌تر به کمند درک نوازندگان درآمده بود و تبعا بهتر هم صدا می‌داد. با این‌حال اینجا هم در “Maestoso” ویلن‌ها از تعادل با یکدیگر خارج شدند و موومان را ناکام گذاشتند. و در نهایت، شوستاکویچ و کوارتت هشتم‌اش به دلایل ساختاری بیش از همه از آن ایرادها دور بود.
***
گفتگوی هارمونیک
کوارتت زهی رسپینا به سرپرستی آرش اسد نژاد یکشنبه ۴ شهریو ماه ساعت ۲۱ در تالار رودکی به روی صحنه رفت. این کنسرت متمرکز بر آثار آهنگسازان شرق اروپا بود و آثارى از چایکوفسکى آهنگساز شهیر روس (کوارتت زهى شماره ١) خیام میرزازده اهنگساز آذربایجانى (۴ مینیاتور براى کوارتت زهى) و دیمیترى شوستاکوویچ آهنگساز شهیر روس (کوارتت زهى شماره ٨) اجرا کرد.
۱ نظر