با پرویز محمود ارتباطی داشتید؟
خیر، به یاد ندارم ایشان را از نزدیک هم دیده باشم ولی قطعاتی از ایشان شنیده ام؛ در تالار مدرسه البرز «سوئیت های محلی» او اجرا شد. از این موضوع همیشه متاسف بودم که چرا آقای پرویز محمود علاقه ای به موسیقی ایرانی نشان نمی داد حتی استاد خودم آقای ناصحی هم از ساخته شدن قطعه «سبکبال» به سبک ایرانی و با فواصل ایرانی ابراز نارضایتی کرد.
موتیفی از قطعه «سبکبال» را اثر صبا دانسته اید، چه قسمتی مربوط به استاد صبا است؟
فقط همان موتیف اول که دو میزان آغازین است.
پیانو را با چه کسانی کار کردید؟
قبل از هنرستان با خانم اولین باغچه بان و آقای امانوئل ملیک اصلانیان ولی
هیچ وقت پیانیستی توانمند نبودم به این دلیل تا زمانی که پسرم به دنیا آمد اصلاً پیانو نداشتم.
بیژن و منیژه را بدون پیانو نوشتید؟
بله البته بعد از نوشتن با پیانوی یکی از دوستانم که در یک سالن بود، ترکیبات صوتی را دوباره چک و تجربه می کردم.
وقتی برای ارکستر سمفونیک می نویسید، اول به صورت چهار بخشی می نویسید؟
خیر من از ابتدا برای کل ارکستر می نویسم.
شما همین روش را به هنرجویان درس داده اید؟
من به ندرت آهنگسازی تدریس کرده ام آن هم به صورت خصوصی به بعضی از افراد. جزء برنامه هنرستان چنین درسی نداشتیم البته جمله سازی موسیقی و تدریس فرم ها جزء برنامه بود. کسانی هم که پیش من می آمدند کمتر به حدی می رسیدند که هارمونی و کنترپوان را به اتمام برسانند و آن را پشت سر بگذارند؛ یا ذوق لازم را نداشتند یا انگیزه آن را نداشتند.
در دیدارهایی که با استادان وزیری و خالقی داشتید آیا در مورد هارمونی موسیقی ایرانی صحبت می کردید و این مساله که نباید الزاماً تبعیت کرد از قوانین غربی؟
خیر، گفت وگوهای ما در این زمینه نبود، ایشان بالاخره جزء اولین کسانی بودند که در ایران به چندصدایی کردن موسیقی پرداخته بودند و به خاطر نداشتن منبعی غیر از موسیقی غربی از قوانین آن و خود به خود از یکسری تدابیر ابتدایی چندصدایی غربی استفاده می کردند. ولی من در کارهای موسیقی با آنها مشورت می کردم و حداقل در ماه یک دیدار داشتیم.
در مورد ساخته شدن قطعه ۱۰ تار و ارکستر صحبت کنید.
در آن سال ها یک درگیری در مورد یکی از رودخانه های مشترک ایران و افغانستان روی داده بود که برای پایان دادن به این اختلاف از ارکستر ما در فرهنگ و هنر دعوت به عمل آمد و برای کنسرتی در افغانستان از من خواسته شد با استفاده از اشعار شاعران افغان، تصنیفی را بسازم؛ من یک شعر پیدا کردم با این مطلع: شب اندر دامن کوه درختان سبز و انبوه… تصنیفی ساختم که زنده یاد خانم خاطره پروانه آن را اجرا کردند که مورد استقبال اهالی هنر و پادشاه آنجا قرار گرفت. بعد از این برنامه چند تن از اهل فرهنگ و هنر آنجا نزد من آمدند و خواستند قطعه ای روی چند ملودی افغانی بسازم که من این قطعه را برای ۱۰ تار و ارکستر نوشتم.
این قطعه ضبط نشده و سعی کردند بعضی از دوستان در صدا و سیما آن را اجرا کنند و کردند ولی من از ضبط آنها راضی نبودم. بعداً از من چند قطعه خواستند که در لندن اجرا شود؛ پیشنهاد دادم این قطعه اجرا شود و آنها گفتند اینجا دو نوازنده تار هم پیدا نمی شود.
چرا از ارکستر شما ضبط تلویزیونی دیده نمی شود؟
آن زمان بین وزات فرهنگ و هنر و صدا و سیما اختلافاتی وجود داشت که باعث شده بود روابط ما که در فرهنگ و هنر بودیم با صدا و سیما قطع شود. آقای پهلبد که آن زمان وزیر فرهنگ بود، در هنرستان موسیقی تحصیل کرده و فرزند یک موسیقیدان هم بود، ایده هایی داشت که با مدیریت صدا و سیمای آن زمان مطابق نبود، به این خاطر که رئیس صدا و سیما اعتقاد داشت باید با فهم مردم کار ارائه دهیم و وزیر فرهنگ اعتقادی به این موضوع نداشت… اگر مردم شعر سعدی و فردوسی را نمی فهمند، باید آنها را حذف کرد یا فهم مردم را بالا آورد؟،
از میان آهنگسازان ایرانی چه سمفونیک چه موسیقی ایرانی چه کسانی را دوست دارید؟
الان حضور ذهن خوبی ندارم به خاطر مشکل حافظه ام و همین طور ممکن است دوستی هایم با موسیقیدانان روی این اظهارنظر تاثیرگذار باشد ولی تا آنجا که به خاطر می آورم کارهای آقایان ثمین باغچه بان، احمد پژمان و حسین ناصحی را دوست داشتم، در زمینه موسیقی ایرانی هم به کارهای آقایان علی تجویدی و فرامرز پایور علاقه دارم.
آقای پایور پیش شما چه چیزی را کار کردند؟
منزل ایشان نزدیک ما بود و پیش من تئوری و کمی هارمونی خواندند.
روزنامه بهار
salam aghaye pourghanade aziz va salam bar ostad dehlavi delam baraye shoma tang shode yade zamani oftadam ke harchand kutah bud vali ba shoma va khanevadeye shoma ashna shodam mamnun az aghaye pourghanad ke in mosahebe ro tartib dad alan ke dar france ya itakia ya harja hastam cinema miravam yade shoma baraye man tadai mishavad
cinemaye asre jadid aghaye kaveh tuye in fekr hastam ke cheghadr mardom rang avaz mikonan vali shoma neshaneye pakio sedaghat hastid kash yeki be man migoft chera hame migan orchestre symphonie tehran zaif vali baraye rahbari an saro dast mishekanand sedaghat shoma ra tanha dar yeki az shagerdane ghadimie va yeki az rahbarane moafaghe va barjasteye emruzietan didam ke gharibei ashenasthamishe tarif az shoma mikone
cheghadr baraye amadan be shahrake gharb bitabi mikardam khatere kheyli kheyli az shoma daram va khanevadeye mohtarametan delam baraye shoma kheyli tang shode va moteasefam ke in avakher birune be estelah goud budid dar halike iran mitavanest az danesh shoma estefade kone
age bekham be gam bayad ta sobh benvisam
omidvaram salem o tandorost bashid baraye hamishe