مصائب اجرای دوباره (III)

شنبه ۲۷ شهریور ۱۳۸۹

، توسط: آروین صداقت کیش

از سوی دیگر تعداد مضاعف شدن سل و نقش دو نت دیگر در این آگورد نقش اساسی دارد چنان که در قسمت‌های بعدی نی نوا دیده می‌شود از طریق حذف تدریجی نت ر ابتدا تنش از حالت حداکثر به حالت میانه و سپس با حذف دو به فرود کامل می‌رسد، این حرکت گاهی هم با فرود‌های ملودیک در بافت که یادآور فرود نوا هستند تقویت می‌شود (نمونه‌ی ۱).

این فرود‌ها در اجراهای مختلف بنا به سطح شدت و وضوحی که دارند باعث شنیده شدن آکورد‌هایی می‌شوند که ممکن است در احرای دیگری شنیده نشود.

آکورد‌های دیگری که با مناسبات دوم و چهارم ساخته شده نیز به همین ترتیب در ساختمان قطعه نقش دارند (۸).

آکورد نی نوا با همین ساختار متغییر شدت‌وری، رنگ و توالی تدریجی‌اش در قطعه‌ی نی‌ نوا اهمیتی به‌سزا دارد.

ظاهر شدن آن (به شکل کامل یا دگرگون شده) در اکثر نقاط پر اهمیت فرمال قطعه (به خصوص پیش از ملودی‌های اصلی نی) نشان‌دهنده‌ی اهمیت ساختاری آن است.

برای مثال ظاهر شدن حرکت همین آکورد در پایان اولین موتیف سولوی ویلن (نمونه‌ی ۲) و آمدن دوباره‌اش همراه همین فیگور در یک هنگام زیرتر یا پیش از شروع تکنوازی نی (نمونه‌ی ۳) که این حرکت تقریبا ۷ میزان به درازا می‌کشد.

نمونه یک

همین موضوع باعث می‌شود درک نوع حرکت و روابط این آکورد و چگونگی شکل گرفتنش هم در شنیدن و هم در اجرای اثر نقشی مهم پیدا کند. تاکیدهای مختلف یا بازی‌های ظریف‌کارانه با رنگ این آکورد و سرزدن تدریجی‌اش البته به شرطی که در رابطه‌ی همه‌ی این آکورد‌ها طول قطعه برقرار بماند می‌تواند به کلی شخصیت قطعه را دگرگون کرده و ویژگی‌های اجرایی دیگری از آن بیرون آورد.

نمونه دو

خصلت تدریجی و فراز و فرود شدت در تمام قطعه حضور دارد همچنین در نسبت کاملی با سطوح شدت در تکنوازی‌های نی (و گاه ویلن و ویولا) است به همین علت ارکستر و نوازنده‌ی نی می‌توانند به تعامل بر سر این موضوع دست بزنند. اگر چنین نباشد نتیجه یک اجرای پاره پاره و قطعه‌ی با دوسطح مجزای تکنوازی و ارکستر خواهد بود؛ شنونده احساس خواهد کرد میان ارکستر و نوازنده‌ی نی ارتباطی برقرار نیست.

نمونه سه

فیگور ملودیک پر اهمیت نی نوا نیز (ساخمانی از تکیه‌ها را به یاد می‌آورد) در همین چند میزان اول خود را نشان می‌دهد (نمونه‌ی ۴)؛ این فیگور نیز مانند آکورد نی نوا نقش مهمی در اجرا دارد چرا که بعدا به شکل‌های مختلف و در رجیسترهای دیگر تکرار می‌شود یا این که دگره‌هایی از آن در متن اثر می‌آید (نمونه‌ی ۵ و ۶) یا تاکید‌گذاری‌های آن باعث حالت گرفتن فیگورهای دیگر می‌شود. به خصوص اثر این فیگور بر تاکیدگذاری آغاز تکنوازی نی و فیگور دوم ویلن سولو بسیار زیاد است.

نمونه چهار

نمونه پنج

نمونه شش

اجرای این فیگور با سازهای دیگر و در قسمت‌های دیگر قطعه و رابطه‌ی ساختاری‌اش با دیگر فیگورها باعث خط تداومی می‌شود که اگر به درستی در طول اثر شکل بگیرد؛ انسجام قطعه را به رخ شنونده می‌کشد.

در حقیقت اگر چنین شود بخش‌های ارکستر با در نظر گرفتن حالت اجرای اولین فیگور تاکیدگذاری‌های خود را شکل می‌بخشند یا تغییر آن را در جریان پیش رفتن قطعه فرم می‌دهند. اگر جز این باشد شنونده‌ی دقیق احساس نوعی شلختگی در اجرا می‌کند؛ فیگورهای مرتبط، بدون توجیه زیباشناسانه تطابقشان را با یکدیگر از دست می‌دهند.

پی نوشت
۸٫ این نوع استفاده‌ نمایشی از گرایش علیزاده در استفاده از سطوح چند صدایی موسیقی ایرانی است.

ارسال دیدگاه

گفتمان موسیقی ایرانی در فضای عامیانگی (IX)

در گفتمان علمی و غیر عامیانه قبل از شروع هر رساله ای اول از آنچه تا به حال رفته و فکر شده و نوشته شده و وضعیت دقیق پیشرفت در مقطع زمانی نوشتن آن رساله گزارش داده می شود، تا روشن شود که نوشته جدید تا چه اندازه به وضعیت موجود چیزی اضافه یا تغییری پیشنهاد می کند؛ از سوی دیگر مؤلفین در مقدمه مدعی هستند که: «تئورهایی که در قرن حاضر برای موسیقی ایرانی نوشته شده اند بیشتر به مبانی نظری موسیقی اروپایی توجه کرده اند تا به پیشینه طولانی مباحث نظری در موسیقی ایرانی – عربی- ترکی» از این رو مؤلفان «احساس ضرورت» نموده اند به تالیف «یک تئوری موسیقی ایرانی… که از دل همین موسیقی برآمده باشد.»

آروین صداقت کیش، کارگاهی با عنوان «آموزش نقد موسیقی» برگزار می‌کند

آروین صداقت‌کیش (منتقد و پژوهشگر موسیقى) از هفته اول آبان در خانه موسیقی، کارگاهی با عنوان «آموزش نقد موسیقی» برگزار می‌کند. او پیش‌تر در سال ۹۱-۹۲ کارگاه دیگری با عنوان تقریبا مشابه (آشنایی با نقد موسیقی) برگزار کرده بود که گزارشی از جلسات آن بر روی همین وب سایت به طور کامل به انتشار رسیده است و این بار ضمن به‌روز کردن محتوای آن‌چه می‌آموزد بر مسائل ملموس و عملی نقد موسیقی بیشتر تمرکز کرده است. در ادامه مصاحبه ای از نرگس کیانی خبرنگار سایت خبری ایلنا را که در این خبرگزاری هم منتشر شده است می خوانید:

آخرین ارسال‌ها

از روزهای گذشته…

نی و قابلیت های آن (IV)

کرنای شمال: آن را «درازنای» هم می نامند. لوله فاقد سوراخ است و به همین دلیل تولید اصوات مختلف فقط با تغییر فشار هوای نفس نوازنده میسر می گردد؛ در نتیجه تعداد اصوات آن بسیار محدود است. جنس آن از نی است و طول آن زیاد و گاه تا ۳ متر می رسد. بر انتهای تحتانی ساز کدوی پرورش دادۀ خمیده ای متصل می کنند. دهانی آن در واقع استوانه کوچکی است که روی لوله محکم شده و یک سوی آن تراش خورده و از همین سو هوا وارد لوله می شود.

“رازهای” استرادیواری (II)

افرادی که به درستی نمی اندیشند و سو نیت دارند، چنین اظهار می‌ کنند که Sacconi اگر بخواهد می‌تواند ویولونی بسازد که از آثار Stradivari قابل تشخیص و تمایز نباشد. Sacconi ضمن احترام به این تعریف کنایه‌آمیز، با لبخندی خاطر نشان می‌کند، در حقیقت این اتفاق افتاده است که ویولون ساخت وی با ویولون Stradivari، ویولونیست نامدار اشتباه گرفته شود، سپس او سرش را تکان می ‌دهد، شانه‌ها را بالا می‌اندازد و سیمای وی بیانگر آن است که از اندیشیدن به توانایی و قابلیت بی ‌همتای مردی که Sacconi وی را «استاد» (Master) می ‌نامد چنان خرسند و مشعوف است که گویی از انسان زنده‌ای سخن می‌گوید که هنوز هم هنگام قدم زدن در خیابان‌های Cremona می‌تواند او را ملاقات نماید.

نمایش نقاش های لوریس چکنواریان

انجمن هنرمندان خود آموخته نمایشگاهی از خودآموختگان را از تاریخ ۱۷ الی ۲۶ فروردین در گالری ممیز خانه هنرمندان ایران برگزار نموده که بزرگترین نمایشگاه این ژانر هنری در سالهای اخیر است. بویژه حضور لوریس چکناوریان موسیقیدان کشورمان که خود یک هنرمند خودآموخته است که با نمایش چهار اثر زیبای خود به نام «چهار فصل ویوالدی» نقطه عطفی در این بخش از نمایشگاه را به نام خویش رقم زده است.

SRV (بخش دوم)

استیو ری واگان نوازنده چیره دست بلوز در زمره محبوب ترین نوازندگان گیتار دهه هشتاد به شمار می رود. او گیتار را با سرعت اعجاب آوری می نواخت و در اجرای جلوه های صوتی، که جیمی هنریکس از پیشگامان آن است، مهارت خاصی داشت.

موسیقی بی کلام و موقعیت طنز

این چکیده نظرات سید علیرضا میرعلینقی، مورخ و روزنامه نگار شناخته شده موسیقی ایرانی است. اولین مقاله به زبان فارسی درباره جلوه های طنز در موسیقی ایرانی به قلم اوست که در شماره سوم نشریه دانشگاهی “رهپویه هنر” (۱۳۷۵) چاپ شده است.

شریفیان: در غرب و ایران، موسیقی دیکته می شود!

وضعیت غرب بسیار بسیار با ایران متفاوت است. ما در ایران تسلط دولت و بودجه دولتی را بر برنامه ارکسترها داریم ولی در غرب به جز معدود مواردی، همیشه بخش خصوصی پشت ارکسترهاست؛ حتی در ارکسترهایی که نام فیلارمونیک ندارند. شما اگر بروشور یکی از ارکستر سمفونیک های انگلیس را باز کنید می بینید چقدر آیکون حامیان مالی از بانکها و شرکتهای خصوصی، در آنها دیده می شود. آنجا دنیای دیگری است و اینجا دنیایی دیگر با مشکلاتی دیگر و در این زمینه مقایسه غلط است.

موسیقی بلوز (I)

بلوز چیست؟ برخی از موسیقی شناسان برای این سبک موسیقی تعریف ساده ای ارائه میکنند : “توالی آکوردهای I، IV و V در یک قالب ۱۲ تایی که معمولا ریتم ۴/۴ دارد و از گام خاصی به نام Blues Scale استفاده میکند.” باید اضافه کرد که گونه های متفاوتی از این گام وجود دارد و نوع متداول آن معمولآ یک گام پنتاتونیک است که در آن نتهای معروف به Blue notes وجود دارد.

به بهانه انتشار کتاب «فرم موسیقی»

نوشته ای که پیش رو دارید توسط رضا شایگان درباره کتاب «فرم موسیقی» تهیه شده است. این کتاب ترجمه مسعود ابراهیمی است که پیشتر از وی آثاری چون: تئوری کمپوزسیون معاصر، بیایید آهنگ بسازیم-پودوالا، تمرین های هارمونی با پیانو، هارمونی – دوبووسکی و…، فرم – ای. و. اسپاسبین، پلی فونی-گریگوریف و مبانی آهنگسازی-مسنر از زبان روسی ترجمه شده است. از مسعود ابراهیمی دو کتاب نیز به نامهای: «نگاه» و «قطعاتی برای پیانو» منتشر شده است.

«نیاز به کمالگرایی داریم» (IV)

در واقع این جشنواره هم از دل همان جمعی بوجود آمد که در راه اندازی فهرست سل و پیش از آن، گروه های یاهو با یکدیگر آشنا شده و تمایل به ارتباط غیر مجازی داشتند. تا چند سال فقط دیدارهای ما به صورت غیر رسمی بود تا اینکه در جلسه ای بعضی از اعضای این گروه تصمیم گرفتند یک مسابقه هم در این گردهمایی برگزار شود و اکثریت دوستان با این طرح موافقت کردند و بیشتر از یکسال طول کشید تا مقدمات برگزاری جشنواره فراهم شود. در این پنج دوره داوران زیادی با ما همکاری کرده اند، مثل آقایان: حمیدرضا عاطفی، پیمان سلطانی، سید ابوالحسن مختاباد، رضا فیاض، آروین صداقت کیش، پویا سرایی، زنده یاد محسن قانع بصیری، شهرام صارمی، دکتر پیروز ارجمند، مهران پورمندان، دکتر هومان اسعدی، هادی سپهری، دکتر کیوان آقامحسنی و سعید یعقوبیان و خانم دکتر نرگس ذاکر جعفری.

منتشری: ۱۳ سال از آواز دور بودم

نمیدانم، شاید چون ساده تر بوده است. من هم با این اعتقاد در تلویزیون فقط آواز می خواندم. در رادیو از من درخواست خواندن تصنیف می کردند که من در جوابشان می گفتم که من آواز‌خوانم و تصنیف نمی خوانم. آقای اعتمادی به من گفت که من یک آهنگ ساختم، شما بشنوید و اگر خوشتان نیامد به شخص دیگری سفارش می دهیم. این آهنگ در آواز شوشتری بود که روی سه گاه مدلاسیون شده بود. کلامش هم از آقای رضا سحبان بود و ملودی جالبی داشت.