شبی با هارپ (۲)

او تاریخچه‌ی هارپ را تا ساخته شدن هارپ مدرن به طور فشرده‌ای بازگو کرده و انواع چنگ‌های مورد استفاده در تاریخ را به سه گروه کمانی، زاویه‌دار و قاب‌دار تقسیم کرد و محدوده‌ی استفاده‌ی امروزین هر یک از این انواع را برشمرد. شب دوم سخن از قطعات و کارگان هارپ اروپایی بود که از دوره‌ی پیش از باروک تا اوایل رومانتیک را پوشش می‌داد. صداقت‌کیش در این سخنرانی نام آهنگسازان و نوازندگان برجسته‌ی این دوره، تکنیک‌های اجرایی و تغییرات فنی ساز را به اختصار برای حضار بیان کرد.

شب سوم (شب اول در شیراز) به همین موضوع منتها مرتبط با عصر رومانتیک و مدرن پرداخت و بعضی از تکنیک‌هایی را شرح داد که در این کنسرت توسط آهنگسازان ایرانی و کارلوس سالزدو به کار گرفته شده بود و بالاخره شب چهارم هم به گروه و آهنگسازان ایرانی این مجموعه اختصاص یافت.

با وجود چاپ بروشور نسبتا کامل (در برنامه‌ی تهران)، نوازنده‌ی هارپ، والنتینا مینرو در ابتدای هر قطعه توضیحات کوتاهی به زبان انگلیسی به شنوندگان می‌داد. همین امر به افزایش صمیمیت در کنسرت منجر شده بود، به‌ویژه زمانی که او بر خلاف رسم معمول مستقیما به صحبت با شنوندگان پرداخت و خیلی ساده پرسید: «می‌خواهید چیز دیگری برایتان بنوازم!». برنامه همانطور که غیر منتظره شروع شده بود غیر منتظره هم تمام شد؛ نام قطعه‌ی آخری که اجرا می‌شد در بروشور نبود و به این دلیل در انتهای برنامه تغییر داده شد که شب هارپ با تکنوازی هارپ به پایان برسد. از همین رو هر شب قطعه‌ای از روسینی به عنوان قطعه‌ی پایانی اعلام و نواخته می‌شد.

در این کنسرت از ابوالفضل رهبریان، آروین صداقت‌کیش و آرش عباسی چهار قطعه اجرا شد که به ترتیب؛ قطعه‌ی «پل آجری» برای فلوت تنها از رهبریان، «بدون عنوان ۱» برای نی و هارپ و «بدون عنوان ۲» برای هارپ، فلوت و سنتور از صداقت‌کیش و «شور» از عباسی بودند. این قطعات هر کدام به نوعی حاوی نگاه آهنگساز امروزی ایرانی به هویت موسیقایی خویش هستند.

امری که حتا زمانی که برای سازهایی می‌نویسد که ایرانی نیستند، یا تکنیک‌هایی را به کار می‌گیرد که از فرهنگ دیگری آمده‌اند، به روشنی رخ می‌نماید.

برای اثبات این مدعا کافی است بدانیم که قطعات ایرانی ذکر شده به ترتیب، بر اساس ملودی یک آهنگ محلی، انگاره‌هایی از ردیف، جملات خود ردیف و ملودی‌هایی با شخصیت ایرانی نوشته شده بودند.

از میان این قطعات تنها قطعه‌ی بدون عنوان ۲ که در بروشور رسمی برنامه قطعه‌ی آخر بود در اجراهای تهران به صورت ناقص (شب اول سه موومان از پنج و شب دوم یک موومان) اجرا شد و در شیراز به طور کامل و در هر شب با ترتیب متفاوتی از موومان‌ها (شب اول ۱،۲،۳،۴،۵ و شب دوم ۲،۳،۵،۴،۱) اجرا شد.

گویا تغیرات در چیدمان موومان‌های این قطعه هم بخشی از تغیرات کلی کنسرت بود که توسط آهنگساز طراحی شده بود.

علاوه بر اینها اجرای بسیار خوب موسیقی قطعات دیگر آهنگسازان از نقاط قوت این کنسرت بود به طوری که اگر همه‌ی تفاوت‌ها و تازگی‌های این کنسرت را ندیده بگیریم، تنها اجرای خوب موسیقی نقطه‌ی قوت کافی برای رضایت از این کنسرت فراهم می‌کرد.

خبر جالب دیگری که در این کنسرت به علاقه‌مندان موسیقی داده شد این بود که فتانه‌ی شاهین -نوازنده‌ی سنتوری که پس از سال‌های تحصیل موسیقی دستگاهی نزد مجید کیانی، راهی اروپا شد تا هارپ بیاموزد- مصمم است زمان‌هایی را که در ایران است به آموزاندن چنگ سپری کند تا شاید این ساز که سال‌هاست از این بوم رخت بسته به خانه برگردد.

او در این راه از تاسیس مدرسه‌ی هارپ با همراهی والنتینا مینرو صحبت می‌کرد که قرار است هر از گاهی (و البته منظم) به ایران بیاید و برای شاگردان این کلاس‌ها دوره‌های تکمیلی برگزار کند.

شبی با هارپ کنسرتی متفاوت و صمیمی بود که به همت فتانه‌ شاهین و نوازندگی والنتینا مینرو، پترا آرمان (فلوت) و سعید دولت زارعی (نی) و سخنرانی آروین صداقن‌کیش برگزار شد.

هر یک از این شب‌ها فرصت مناسبی بود برای آشنایی با هارپ، آشنایی با کارگان هارپ، آشنایی با آثار چند آهنگساز ایرانی و از همه مهم‌تر شنیدن یک اجرای خوب.

شاید تنها این آرزو به دل شرکت کننده می‌ماند –به خصوص در شیراز- که ای کاش سالن‌های بزرگتری با امکانات لازم برای برگزاری چنین اجراهایی در دسترس بود تا علاقه‌مندان بیشتری می‌توانستند از آن بهره بگیرند.