در ادامه بحث راجع به موسیقی رمانتیک جا دارد که به موسیقی برنامه ای و سوئیت هم اشاره ای داشته باشیم. در دوران رمانتیک اتفاق جالبی رخ داد و آن مشارکت هنرهایی چون موسیقی، نقاشی و ادبیات برای خلق آثاری هنری مشترک بود. نتیجه چیزی جز موسیقی ای نبود که به اجرای یک نمایش یا بیان یک داستان مشغول باشد.
اغلب هنرمندان دوران رمانتیک
به نوعی نگرش یگانگی و وحدت هنرها رسیده بودند، از شواهد این ادعا می توان به سرودن شعر توسط موسیقیدانان و سرودن شعر موسیقایی توسط شاعران اشاره کرد.
این سبک از موسیقی که در مقابل موسیقی محض (Absolute Music) بوجود آمد را می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد. اول Programme Symphony یا همان سمفونی های
برنامه ای، مانند سمفونی پاستورال بتهوون. هرچند قبل از این دوران افرادی چون ویوالدی نیز ناآگاهانه کارهایی از این نوع موسیقی تصنیف کرده بودند اما حضور مشخص آن به دوران
رومانتیک بر میگردد. این نوع موسیقی در چند موومان اجرا می شود و بعنوان مثال بطور کامل به تشریح یک داستان یا یک موضوع می پردازد.
Beethoven, Symphony No.6, Op.68, Allegro
Beethoven, Symphony No.6, Op.68, Andante
حالت دوم “Concert Overture” یا اورتورهای کنسرت می باشد که شامل یک موومان از موسیقی برنامه ای برای ارکستر می باشند و به مراتب کوتاه تر از نوع اول هستند. برای مثال
می توان به اورتور رومئو و ژولیت (Romeo and Juliet) از چایکوفسکی اشاره کرد.
و در آخر باید از پوئم سمفونیک (Symphonic Poem) نام برد که فرانتس لیست را می توان بعنوان پایه گذار این سبک از موسیقی به حساب آورد. این نوع از موسیقی معمولا” در یک موومان اجرا
می شود و موسیقی در آن سعی می کند شنونده را به سمت یک ایده هنری معمولا” شعر سوق دهد. علاوه بر کارهای لیست در این زمینه مانند پویم سمفنیک شماره ۱۰ – هملت
(Hamlet) می توان به سرزمین پدری از اسمتانا و… نیز اشاره کرد.
Liszt, Symphonic Poem #10 – Hamlet
همچنین به قطعه بسیار «معروف شبی بر فراز کوه سنگی» (A Night On The Bare Mountain) از موسورگسکی (Mussorgsky) موسیقیدان
روس گوش کنید و دقت کنید که چگونه نام بلند این قطعه که یک پوئم سمفونیک است موسیقی را تحت اشعاع خود قرار می دهد.
قطعاتی که در این مطلب آورده شده است را یکبار دیگر گوش کنید و مثلا” با یکی از پیانو کنسرتوهای موتسارت مقایسه کنید. بوضوح خواهید دید که موسیقی برنامه ای کاملا” توانایی
القای یک موضوع خاص و مشخص را به ذهن شنونده دارا می باشد در حالی که موسیقی محض چنین خصیصه ای ندارد.
اما سوئیت (Suite) نیز از جمله فرم هایی است که در دوران رمانتیک شکل گرفت. در این دوران برخی از انواع موسیقی ها برای اجرا در نقاط یا مراسم خاصی تهیه می شدند. مانند باله دریاچه قو، زیبای خفته و فندق شکن از چایکوفسکی و… هنگامی که تعدادی از این قطعات با هم اجرا شوند به نتیجه این کار سوئیت می گویند. این امکان نیز وجود دارد که برای اتصال قطعات به یک دیگر مدولاسیون یا تغییراتی در ابتدا و انتهای قطعات داده شود.
۱ نظر