پژمان اکبرزاده
در روز ۱۹ آوریل ۲۰۰۵، کوارتت زهی هنرهای زیبا (Fine Arts Quartet)
، کوارتت زهی شماره ۱ اثر بهزاد رنجبران – آهنگساز ایرانی – در شهر میلواکی در آمریکا به اجرا درخواهد آمد.
کوارتت زهی شماره ۱
مائستزو
آداجیو کانتابیله
آلگرو
بهزاد رنجبران، آهنگساز ایرانی، در سن نه سالگی وارد کنسرواتوار تهران [هنرستان عالی موسیقی] شد. وی در سال ۱۹۷۴/۱۳۵۳ به آمریکا آمد و وارد دانشگاه ایندیانا شد. رنجبران در نهایت از دانشگاه جولیارد در نیویورک دکترا دریافت کرد؛ دانشگاهی که اکنون در آن به تدریس اشتغال دارد.
او از سوی شورای هنر نیوجرسی، «هنرمند برجسته» لقب گرفت و جوایزی از بنیاد میت دِ کامپوزر و جایزه ملی برای هنرها را به خود اختصاص داده است. وی همچنین برنده جایزه چارلز ایوس از فرهنگستان ادب و هنر آمریکا است. آثار بهزاد رنجبران در ایالات متحده، اروپا و آمریکای جنوبی به اجرا درآمده است و در این فصل هنری مجموعه ای از آثار ارکستری او با نام «سه گانه ایرانی» که به وسیله ارکستر سمفونیک لندن به رهبری جوان فالتا اجرا شده بود توسط مؤسسه دلوس اینترنشنال انتشار یافت. جوشوآ بل (joshua bell) در ماه های مارس و آوریل نخستین اجرای آمریکایی و کانادایی از کنسرتو ویلن رنجبران را همراه با ارکستر سمفونیک ایندیاناپولیس (به رهبری ماریو ونزاگو) و ارکستر سمفونیک تورنتو (به رهبری پیتر اونجیان) ارائه کرد. شانتل جولیت و ارکستر فیلادلفیا به رهبری شارل دوتوا ضمن اجرای این کنسرتو در اقامت تابستانی رنجبران در ساراتوگا (در نزدیکی نیویورک) ، نخستین اجرا از اثر ارکستریِ او با نام «ساراتوگا» که برای جشن چهلمین سالگرد جشنواره ساراتوگا ساخته شده است را نیز به اجرا درآوردند.
لوسی میلر (Lucy Miller)
درباره این اثر می نویسد: «کوارتت زهی شماره یک از رنجبران یک اثر پیچیده همراه با خلاقیتی چشمگیر است. برای بحث درباره آثار مدرن، این وسوسه وجود دارد که اثر با کارهای بلا بارتوک سنجیده شود ولی با اینهمه ناعادلانه است که این اثر «عالی» قلمداد نشود. رنجبران در این اثر – که پیش از شناخته شدن او به عنوان یک آهنگساز مهم ساخته شده است – به روشنی زبان موسیقی مختص خود را بیان می کند. تاثیر احساسی و توانایی های آهنگسازی او به روشنی از سرآغاز محکم و استادانه ای که به یک خط ملودیک پرسوز می رسد قابل مشاهده است. تند و تیزیِ موومان یکم جای خود را به حالتی عمیق که به وسیله تکنیک های جالب و گوناگون سازهای زهی پدید آمده می دهد. پس از یک کادانس ناگهانی، آداجیویی زیبا و غمگین به اجرا در می آید. در موومان میانی، نه تنها حس عمیق سوگواری بلکه هارمونی نت های نزدیک به هم به یک فضای بزرگ گسترش می یابد. این حس به وجود می آید که همه چیز در حال جدا شدن از هم هستند. موومانِ بی قرارِ سوم، علیرغم توان ریتمیک و بیان پرطمطراقش، بسیار مغموم و جدی است. با پایان درخشان کوارتت درمی یابیم که جداً یک اثر مهم را شنیده ایم.»
رنجبران درباره این اثر می گوید: «ساخت این کوارتت را در ۱۹۸۸ به پایان بردم. در آغاز قطعه، یک موتیف پنج نتی شنیده می شود که بنیان های ملودیک و هارمونیک بسیاری را برای موومان های یکم و سوم فراهم می کنند. در نخستین موومان، موتیف پیش گفته با تِمی بسیار تندتر که در ابتدا به وسیله ویولا شنیده می شود رد و بدل می گردد.»
« کاراکتر اصلی موومان به وسیله بخش هایی کوتاه و آرام پدید می آید و موومان با کودا، دارای پایانی پرقدرت می شود. دومین موومان، پرمعنا و شاعرانه است. این موومان بر اساس یک موتیف چهارنتی که در آغاز موومان شنیده می شود بنا شده است. این تِم به آرامی در طول موومان به جلو می رود و به نهایت شور و حرارت می رسد و در ادامه با فرودی تدریجی به پایان بخشی آرام که آغاز موومان را تداعی می کند می رسد.»
سومین موومان، فضایی محلی دارد که بوسیله وزن های ترکیبی – معمول در موسیقی محلی ایران – توسعه داده شده است. این موومان در موتیف پنج نتیِ نخستین موومان ریشه دارد و با ریتم های گوناگون رقص نیز آمیخته شده است. تِمِ موومان دوم ظاهر می شود و با درخشندگی به تم موومان میانی اشاره می کند و بدین شکل به کل اثر، وحدت می بخشد. در نهایت یک کودا با نوای آتشین ویولا به کوارتت پایانی نشاط انگیز می دهد.
۱ نظر