گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk


با شروع قرن ۲۰ دنیای موسیقی شاهد تحولات چشمگیر در مسیر خود بوده است. دنیای پیچیده این قرن بی شک نیازمند بیان موسیقایی بود که شاخص عصر خود بوده و محدود به گام ها

و فواصل مرسوم نباشد. به همین دلیل هارمونی دیاتونیک جای خود را به هارمونی کروماتیک داده و اصطلاحاتی مانند آتونالیته، پلی تونالیته، پلی مدالیته و… شکل میگیرند.

در واقع بعد از اعمال اعتدال فواصل (چه بطور مساوی و چه به صور دیگر) در موسیقی غربی، کوچکترین فاصله قابل اجرا که ارزش زیباشناسانه و موسیقایی دارد، نیم پرده بود که در

سنت شکنی قرن ۲۰ مبنای کار آهنگسازان آتونال مانند شوئنبرگ قرار گرفت.

در همان زمان جریان دیگری شکل گرفت. تعدادی از آهنگ سازان خود را به تغییر “۷ نت به ۱۲ نت” محدود نکردند و به دنبال فواصل و هارمونی های نامکشوف، جستجوی خود را

آغاز نمودند. در این جستجو به دنیای میکروتونالیته راه یافتند.

در واقع اگر برای موسیقی “فرهنگ فواصل” را تدوین نمائیم موسیقی غربی به معنای اخص آن احساس ضعف می نماید، چرا که محدود به ۱۲ نیم پرده مساوی می باشد. ولیکن در

برداشت غیرغربی موسیقی محدودیتی در انداره فواصل وجود ندارد و همواره میتوان فواصل کوچکتر از نیم پرده را در اشل موسیقایی مشاهده نمود. به این ترتیب حضور فواصل “ریز

پرده” یا “میکروتن” یکی از مهمترین شاخص های هر فرهنگ موسیقایی غیرغربی است.

در تاریخچه موسیقی غربی تا قبل از اعمال اعتدال و تبدیل گام به ۱۲ نیم پرده مساوی، فواصل کمتر از نیم پرده شناخته شده بوده اند. در سال ۱۴۸۲ موسیقیدان و تئوریسین اسپانیایی به

نام “بارتولومه راموس” با اشاره به اختلاف G#/Ab پیشنهاد فاصله ای کوچکتر از نیم پرده را می دهد که در ساختار دیاتونیک مشاهده نشده و بین این ۲ نت قرار دارد.

در سال ۱۵۵۵ “نیکولا وینسنتینو” آهنگساز و تئوری پرداز با پیشنهاد تقسیم فاصله اکتاو به ۳۱ قسمت ، سازی به نام Arcioorgan را می سازد که به گفته خودش موسیقی تمام ملل را

به اجرا می گذارد.

برخلاف این عده، تعداد دیگری از موسیقیدانان فواصل ریز پرده را برخلاف طبیعت آواز خوانان و احساس شنوایی بشر می دانستند. در دوران معاصر نیز مخالفان ، فواصل میکروتنال را

“فواصل ابتدایی” و متعلق به “سطوح پائین فرهنگی” می دانند.

شاهین مهاجری

شاهین مهاجری

متولد ۱۳۵۰ تهران
لیسانس زمین شناسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۴
نوازنده و محقق تمبک و میکروتونالیست

۱ نظر

بیشتر بحث شده است