گفتگو با سجاد پورقناد درباره میراث رضا وهدانی (۳)

 با نگاهی به آثار، سخنرانی‌ها و نوشته‌های ایشان، نوعی نگرش دوگانه و متضاد در ارتباط با موسیقی ایرانی احساس می‌شود، این نگرش دوگانه (مدرن و سنت‌گرا) را چگونه می توان ارزیابی کرد؟
اصولاً در نگاه استاد وهدانی به سنت، باید به این نکته توجه کرد که ایشان سنت را مفهومی کاملاً غیرقابل تغییر نمی‌دانستند ولی محدودیت خاصی برای نوآوری هم قائل بودند، به این صورت که ایشان فقط افرادی را مجاز به نوآوری در موسیقی ایرانی می‌دانستند که به نوعی -به قول معروف- به اجتهاد رسیده باشند؛ به این معنی که موسیقی ایرانی را با جزئیات کامل بشناسند.

به همین دلیل استفاده از تکنیک‌های موسیقی‌های غیر ایرانی مثل هارمونی و کنترپوان غربی را برای کسی که مسلط بر موسیقی ایرانی است و می‌داند از چه تکنیک‌هایی می‌شود استفاده کرد را مجاز می‌دانستند و اعتقاد داشتند که چنین کسی می‌داند تا کجا پیش رود تا فضای موسیقی ایرانی مورد خدشه واقع نشود. از همین روست که خودشان آثاری برای ارکستر بزرگ تصنیف کرده‌اند؛ فایل‌های صوتی بعضی از آنها موجود است. ایشان در زمینه موسیقی غربی از محضر استادان فروتن‌راد و دهلوی استفاده کرده بودند.

در ارتباط با خصوصیات آهنگسازی استاد به چه نکاتی می‌توان اشاره کرد؟
در آثار ایشان چند رویکرد به آهنگسازی را می‌شود، اولی که به عقیده بنده مهمترین آنها آثاری هستند، صرفاً برای تار و تحت تاثیر استادشان علی نقی وزیری نوشته شده‌اند، غیر از این، دو سبک دیگر نیز در میان آثارشان وجود دارد، یکی آثار ارکسترال به سبک برنامه گلهاست و دیگری فرم‌های آشنای موسیقی کلاسیک ایرانی مثل رنگ و پیش‌درآمد و…

نت بیشتر این آثار به صورت پراکنده در میان نت نوشته‌های ایشان موجود است؛ ولی مشکل بررسی و جمع‌آوری این آثار این است که بسیاری از آنها بدون نام و نشان هستند.

ایشان در زمانی قطعات استادان را به صورت دست‌نویس برای شاگردان می‌نوشتند، به همین دلیل در میان دست‌نویس‌های ایشان آثاری از قدما وجود دارد که باید شناسایی شود. همچنین آثار ناکامل بی‌شماری نیز در میان دست‌نویس‌های ایشان موجود است که پس از بررسی کامل آثار، باید در فرصتی آنها را نیز مورد بررسی قرار داد.

 به غیر از ردیف منتشر شده توسط ایشان آیا آثار دیگری از ایشان منتشر شده است؟
متاسفانه هنوز پس از گذشت بیست و دو سال از درگذشت ایشان به جز همان ردیف، چیزی از ایشان منتشر نشده است. در ابتدا لازم است آثار تک‌نوازی ایشان به صورت نت منتشر شود و بعد از آن مجموعه بزرگی از آثاری که ایشان از قدما جمع آوری کرده‌اند به انتشار برسد.

در کنار این آثار، بخشی از تحقیقات تاریخی ایشان که زمانی توسط خودشان در کنسرواتوار تهران به عنوان استاد تاریخ موسیقی ایران تدریس شده نیز موجود است که در صورت کامل شدن این مجموعه، قصد دارم آنها را نیز در مجله آنلاین گفتگوی هارمونیک که خودم سردبیری آن را به عهده دارم به انتشار برسد. همچنین نامه‌ها، نقدها و خاطرات مهم ایشان در مورد وقایع مختلف موسیقی به قلم ایشان نیز در این دست‌نوشته‌ها موجود است که پیاده‌سازی و در سایت منتشر خواهد شد.
روزنامه ایران (۱۴۰۴/۰۲/۲۱)