گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

سیمین آقارضی، بانویی که صدای زیبای قانون در ایران بود (۲)

سیمین آقارضی (۱۳۱۷ – ۱۳۸۸)

ساز اصلی سیمین هم مثل استاد مهدی مفتاح، ویولن بود که نزد استاد ابوالحسن صبا آموخته بود. ولی هیچ‌گاه ویولُن را تک‌نوازی نکرد. او از نوازندگان وزارت فرهنگ و هنر بود و در دو دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی، یگانه کسی بود که قانون می‌زد.

در قبل از انقلاب، سیمین آقارضی، پیشتاز قانون‌نوازی بود؛ چهره‌اش از تلویزیون پخش می‌شد و در بسیاری از کارها و برنامه‌های هنری، حضور داشت. حتی برای آثاری که مرحوم واروژان برای موسیقی پاپ می‌ساخت، می‌نواخت. صدای سازش در بسیاری از موسیقی متن فیلم‌ها هم شنیده می‌شد. به عبارت دیگر، صدای قانون ایران، سیمین آقارضی بود.

پنجه‌اش بسیار شیرین بود. البته الان از اصطلاح فرنگی استفاده می‌شود و می‌گویند فلانی تاچَش (به معنای لمس) قشنگ است. او ضرب‌دست و پنجه شیرینی داشت. به نظرم براساس آموزشی که دیده بود، نوازندگی‌اش، لحنی بین موسیقی ایرانی و عربی داشت.

سیمین با قانون، بیشتر تک‌نوازی (سولو) می‌کرد و گاهی دونوازی با تمبک. آن‌قدر قدرتمند بود تا بدون نیاز به ارکستر و خواننده، مخاطبان زیادی را شنونده خود کند. یکی از شاهکارهایش را پس از انقلاب به جامعه هدیه کرد که آلبوم «قانون سیمین» بود. موسسه ایران صدا این آلبوم را درآورد که مدیرش، زنده‌یاد محمدرضا منوچهری‌فر، ۲۰ سال پیش* درگذشت. این آلبوم، دو نوازی قانون سیمین با تمبک آبتین اجلالی بود.

با سیمین بود که این ساز دوباره به دامن مردم ایران برگشت. او قانون را به میان جامعه آورد و با توجه به پنجه و احساس شخصی که در نوازندگی داشت، منحصر به‌فرد باقی ماند.

وقتی انقلاب شد، هنرمندان زن همچون سیمین آقارضی، افلیا پرتو و ارفع اطرایی، قدر ندیدند. او از دهه ۶۰ به بعد، صرفاً برای کارهای استودیویی، قانون و ویولن می‌نواخت. در ضمن خیلی منزوی بود و کم‌تر با کسی حرف می‌زد. از سوی دیگر، بیشتر مردم هم دنبال سلبریتی‌ها و خواننده‌ها هستند و کم‌تر به نوازندگان و آهنگسازان توجه می‌کنند.

سیمین آقارضی، همسر حسن منوچهری‌حکیم بود که البته مدتی طولانی از هم جدا بودند؛ این دو هنرمند، دو ساز مهجور قانون و عود را می‌نواختند. یک سال بعد از درگذشت سیمین، منوچهر هم فوت کرد و در کنار او دفن شد؛ یعنی شرایط جوری رقم خورد که این نوازندگان دو ساز فراموش شده، دوباره کنار هم قرار بگیرند.

*زمان انتشار این نوشته

خبر آن‌لاین

علیرضا میرعلی نقی

علیرضا میرعلینقی متولد ۱۳۴۵ در تهران
روزنامه‌نگار، پژوهشگر موسیقی و منتقد هنری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است