بهروز مبصری
گویا با یک درگیری شــدید لفظی که بین حســین ناصحی و خانم افشار، مدیر صداخانــه وزارت فرهنگ و هنر در گرفت به دستور ایشان این آثار ارزشــمند به جای نامعلومی انتقال می یابد که پس از انقلاب اسلامی و پیگیری خانواده اش برای یافتن حدود یکصد نوار ریل دو لبه و نیز آثار دســت نویس پارتیتور آواها بی اثر می ماند و تا کنون نیز اطلاعاتی از سرنوشــت این گنجینه گرانبها بدست نیامده است.
ناصحی اعتقاد داشــت که اصالت هنری هر موسیقی را باید حفظ کــرد. او در مورد از بین رفتــن ارزش و اصالت آهنگهای ایرانی می گفت: ما با سه نوع موسیقی سر و کار داریم، ۱- موسیقی فولکوریک ۲- موســیقی کلاســیک ایرانی ۳- موسیقی غربی. اینها نباید با یکدیگر تلفیق شــوند البته یک آهنگســاز می تواند با اســتفاده از تمهای محلی و یا الهام از دســتگاههای موسیقی کلاســیک ایرانی آثاری بســازد ولی تلفیف بی رویه و نابخردانه ممکن است اصالت تمامی آنها را از بین ببرد.
ناصحی خود ســعی در استفاده از تمهای موسیقی فولکولیک ایــران با قوانین و ضوابط موســیقی جهانی بــه صورت علمی و آگاهانه داشــت؛ چنانکه نمونه بارز این خلاقیت در قطعه کوارتت زهی اش در می مینور مشاهده می شود. از دیگر کارهای ماندگار ناصحی طراحی سازهای باستانی و کهن ایران زمین می باشد که این سازها با همکاری استاد ابراهیم قنبری مهر در کارگاه ساز هنرستان عالی موسیقی ساخته می شود که این مهم مورد توجه بســیار مسئولان و دست اندرکاران وقت قرار می گیرد.
حســین ناصحی را معلم اخلاق نیز دانســته اند. دقت او در انتقال دانش موســیقی به شاگردانش همیشــه در میان اهل فن زبانــزد بوده و با توجه به دانش گســترده ای که داشــته بســیار تاثیرگذار بر شــاگردانش بوده است. تا آنجا که شاگردان وی جزو بهترین موزیسینها و آهنگسازان این دوران می باشد.
قسمتی از “لاکامپانلا” را با ویولون سالواتور آکاردو بشنوید.
از جمله این شاگردان: پرویز منصوری، حشــمت سنجری، حسین دهلوی، احمد پژمان، تقی ضرابی، منوچهر صهبایی و… هستند. لازم به ذکر اســت وجود آهنگسازان برجسته ایرانی در رشته موسیقی کلاسیک در این دوران را می توان به جرأت تأثیر خدمات و دانش آکادمیک اســاتیدی چون: حسین ناصحی و ثمین باغچه بان در آن زمان برشمرد.
از آثار ساخته شده و به جای مانده حسین ناصحی می توان به:
1- کوارتت زهی در می مینور
2- قطعه حرمان برای آواز و پیانو که برای دوســت دیرینه اش زنده یاد حسین سرشار ساخته شده است.*
3- رقص در بارگاه شاه سمنگان برای آواز و ارکستر برگرفته از داستان رستم و سهراب
4- پوئم در شور قطعه ای برای ویلونسل و پیانو
5- قطعه فلوت و ارکستر
6- آوار بی گفتار برای ارکستر
7- قطعه دشتی در دو قســمت بر روی ملودی اثر ابوالحسن صبا
8- رقص جاهل ها برای ارکستر زهی و پیانو
9- قطعه گدایان برای پیانو
با کمال تاســف حسین ناصحی عمر کوتاهی داشت و در سال ۱۳۵۶ زمانی که دست اندکار تصنیف آثار بزرگی بود، چشم از جهان فرو بست. مزارش در بهشت زهرا قطعه ۱۵ ردیف ۱۲ شماره ۵۸ می باشد.
* بخش اول سوئیت زهی بیژن و منیژه اثر حســین دهلوی از این قطعه اقتباس شده و به استاد این آهنگساز یعنی حسین ناصحی تقدیم شده است.
منابع و مأخذ
مجله رودکی، آبان ۱۳۵۳
مصاحبه با دختر حسین ناصحی، نسرین ناصحی (خواننده آواز کلاسیک)
فصلنامه خانه موسیقی (شماره سوم)
۱ نظر